wnioskowanie

wnioskowanie,

log. jeden z podstawowych rodzajów rozumowania;

proces myślowy polegający na tym, że na podstawie zdań uznanych za prawdziwe (twierdzeń uzasadnionych) dochodzi do uznania nowego twierdzenia, które wyprowadza się z owych zdań na podstawie praw logicznych oraz zgodnie z odpowiednimi regułami wnioskowania. Zdania stanowiące punkt wyjściowy tego rozumowania i podstawę uznawania innych nazywa się przesłankami; zdanie uznane w rezultacie procesu wnioskowania nazywa się wnioskiem (konkluzją). Wnioskowanie nawiązuje do istniejącego między zdaniami obiektywnego stosunku wynikania, a także do probabilistycznych związków między zdaniami. Proces wnioskowania przebiega zwykle wg schematu: „ponieważ p... , więc q”. Wszelkie wnioskowania dzielą się na niezawodne i zawodne, czyli uprawdopodobniające. Do niezawodnych należy wnioskowanie dedukcyjne (dedukcja); szczególną jego odmianą jest wnioskowanie sylogistyczne (sylogizm) z dwóch przesłanek. Wśród różnych rodzajów wnioskowań zawodnych wyróżnia się: wnioskowanie redukcyjne (redukcja), wnioskowanie indukcyjne (indukcja), wnioskowanie przez analogię (analogia).