stupa
 
Encyklopedia PWN
stupa
[sanskr.],
typ budowli religijnej, głównie buddyjskiej (rzadziej dźinijskiej; dźinizm), powstałej na terenie Indii, pełniącej w założeniu funkcję relikwiarza;
jest zmonumentalizowaną formą ziemnego kurhanu grobowego; podstawowy element s. to czasza (anda), zbudowana z ziemi, cegły i kamieni, zwykle pokryta płytami kamiennymi, zawierająca niekiedy komorę z relikwiami; czasza spoczywa na kolistej lub kwadratowej podstawie, często o kilku kondygnacjach; wieńczą ją czworoboczny ganek (harmika) i maszt (jaszti) z symbolicznymi parasolami (ćhatra), przekształcone niekiedy w iglicę; indyjską s. otacza zwykle kamienne ogrodzenie (wedika) z 4 bramami (torana) zdobionymi rzeźbą; s. były wznoszone jako odrębne budowle (zespół w Sańći) lub jako ołtarze wewnątrz świątyń (Karli); rozmiary są zróżnicowane — od małych, wotywnych, do wielkich, sięgających ok. 100 m wysokości; kształt s. był zróżnicowany w różnych krajach: cejlońska dagoba, tybetańska — mcz‘od-rten; z ewolucją s. wiąże się powstanie pagody; taki kształt miewają także przenośne metalowe relikwiarze.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Sarnath, stupa Dhamekh (Indie)fot. E. Dziuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia