Cejlonu sztuka.

Cejlonu sztuka.

Rozwijała się pod bezpośrednim wpływem sąsiadujących z Cejlonem Indii, przetwarzając jednak wzorce indyjskie i w rezultacie, kształtując własną odrębność.

Jej charakterystyczną cechą jest pewien konserwatyzm: pozostawały tu żywe i nadal rozwijały się wzorce stylistyczne zaczerpnięte przede wszystkim z Indii Południowej, w mniejszym stopniu również z północy i zachodu, które w samych Indiach przestawały już obowiązywać. Sztuka Cejlonu była związana przede wszystkim z buddyzmem wprowadzonym przez władców syngaleskich w III w. p.n.e.; liczne są jednak zabytki hinduskie na terenach rządzonych przez władców tamilskich. Głównymi ośrodkami sztuki Cejlonu były stolice: Anuradhapura (III w. p.n.e.–VIII w. n.e.) i Polonnaruwa (IX–XIV w.); z Anuradhapury pochodzi cejlońska odmiana stup zw. dagobami (Ruwanweli, Dźetawana), świątynie typu ćajtja-ghara — tzw. dom świątyni (Thuparama, Lankarama), budowle otaczające święte drzewa — bodhighara, kam. sadzawki (pokuna); w okresie Polonnaruwy powstały liczne świątynie (Sat Mahal Pasada, kolista Watadage i in.), monumentalne rzeźby skalne (Zaśnięcie Buddy), posąg króla Parakramabahu I, arch. sadzawki, malowidła; ponadto charakterystyczny rodzaj świątyń zw. godige i baseny w kształcie lotosu; czasy kolonizacji portugalskiej i hol. łączyły się ze stopniowym upadkiem sztuki Cejlonu, której odrodzenie nastąpiło w XVIII–XIX w.; z tego okresu pochodzą świątynie i pałace (drewniane, bogato zdobione) nowej stol. — Kandy; utrzymała się tradycja rzemiosła artyst. (gł. złotnictwo, tkactwo, wyroby z kości słoniowej, drewna pokrytego laką); w nowoczesnej sztuce Cejlonu formy rodzime obok pozostających pod wpływem zachodnim; wśród współcz. malarzy wyróżnia się G. Keit i J. Daraniyagala.

Polonnaruwa, wielka dagoba Rankot Wihara (Sri Lanka)

Budda, posąg z Galihary, XII w. (Cejlon)

Sigirija, Nimfa wśród obłoków, fresk, V–VI w. (Sri Lanka)

Kandy, sanktuarium Dalada Maligawa (Sri Lanka)