spawanie
 
Encyklopedia PWN
spawanie,
proces trwałego łączenia materiałów topliwych, gł. metali i stopów, przez stopienie brzegów łączonych elementów bez wywierania docisku, z dodawaniem lub bez dodawania spoiwa;
rozróżnia się s.: elektryczne (łukowe, elektronowe, elektrożużlowe), aluminotermiczne, gazowe, laserowe i wiązką promieni świetlnych. S. łukowe (najczęściej stosowane) polega na wytworzeniu łuku elektr. między elektrodą spawalniczą (która ma postać pałeczki, drutu lub taśmy) a materiałem spawanym lub między 2 elektrodami; pod wpływem wydzielającego się ciepła stapiają się brzegi łączonych przedmiotów, stapia się także dodawane zwykle spoiwo, i (przy przesuwaniu elektrody wzdłuż łączonych brzegów) tworzy się spoina; rozróżnia się m.in. s. łukowe: elektrodą topliwą gołą i łukiem nieosłoniętym (b. rzadko stosowane), elektrodą topliwą otuloną warstwą topników, łukiem krytym (łuk elektr. jest osłonięty warstwą topnika), w osłonie gazów ochronnych (argonu lub helu), plazmowe (wykorzystujące łuk plazmowy zawężony przez dyszę). S. elektronowe odbywa się w próżni i polega na wykorzystaniu energii wiązki elektronów wysyłanych przez żarzącą się elektrodę z wolframu lub tantalu, skupianych i przyspieszanych pod wpływem wysokiego napięcia (do 150 kV); stosowane początkowo do łączenia cienkich przedmiotów z metali trudno spawalnych (np. beryl, cyrkon), ob. także do wykonywania złożonych części maszyn z prostych elementów o grub. nawet do 200 mm. S. elektrożużlowe, w którym zamiana energii elektr. w ciepło odbywa się w warstwie żużla (stapianego oporowo), spełniającego zadanie elementu grzejnego, jest stosowane do łączenia grubych blach stalowych. S. aluminotermiczne wykorzystuje ciepło powstające podczas reakcji chem. między mieszaniną aluminium i tlenków żelaza (zw. termitem); stosowane m.in. do spawania szyn kol. i tramwajowych. S. gazowe, wykorzystujące płomień mieszanki gazu palnego z tlenem (często jest realizowane przy użyciu palnika acetylenowo-tlenowego). S. laserowe polega na stapianiu obszaru styku łączonych przedmiotów w wyniku doprowadzenia do tego obszaru skoncentrowanej wiązki światła koherentnego o b. dużej gęstości mocy (102–1011 W/cm2), w osłonie gazu obojętnego; zapewnia dobre właściwości wytrzymałościowe spoiny. W spawalnictwie powszechnie są stosowane spawarki (obrabiarki) laserowe rubinowe i molekularne. S. wiązką promieni świetlnych polega na stapianiu obszaru styku łączonych przedmiotów w wyniku skoncentrowania promieniowania świetlnego (o dł. fal 0,4–4 µm) na małej powierzchni w osłonie gazu obojętnego lub aktywnego; stosowane do łączenia drobnych elementów. S. łukowe elektrodą otuloną, łukiem krytym lub w osłonie gazów ochronnych może być prowadzone ręcznie lub w sposób zmechanizowany (automatami spawalniczymi); pozostałe rodzaje s. wymagają zastosowania automatów spawalniczych lub specjalnych spawarek (elektronowych, laserowych).
Bibliografia
A. Klimpel Spawanie, zgrzewanie i cięcie metali, Warszawa 1999.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia