spawalnictwo

spawalnictwo,

dział technologii obejmujący procesy łączenia metali i stopów oraz tworzyw sztucznych w wyniku skoncentrowanego doprowadzenia ciepła do miejsca, gdzie ma powstać złącze, i wytworzenie spoiny, zgrzeiny lub lutowiny.

Do zasadniczych procesów spawalniczych należą spawanie, zgrzewanie i lutowanie. S. obejmuje również tzw. procesy pokrewne spawaniu: napawanie, lutospawanie, natryskiwanie cieplne, hartowanie (powierzchniowe) oraz klejenie i cięcie termiczne. Procesy spawalnicze były znane już w starożytności (w staroż. Rzymie spawano rury ołowiane). Rozwój współcz. s. rozpoczął się w końcu XIX w., amer. wynalazca E. Thomson 1877 zbudował pierwszą zgrzewarkę elektr. oporową; N.N. Benardos 1882 wynalazł spawanie łukowe elektrodą węglową; 1888 udoskonalił je N.G. Sławianow przez zastosowanie topliwej elektrody metal.; spawanie termitowe wynalazł 1899 H. Goldschmidt; pierwszy palnik acetylenowo-tlenowy skonstruował 1901 Francuz Ch. Picard; 1928 w Polsce powstał pierwszy na świecie spawany most wg projektu S. Bryły; w latach 30. wynaleziono metodę spawania elektrodą wolframową w osłonie gazów szlachetnych i spawanie maszyn. łukiem krytym; 1950 J.O. Paton wprowadził spawanie elektrożużlowe, a 1956 J.A. Stohr — elektronowe. Obecnie spawanie znajduje zastosowanie we wszystkich dziedzinach przemysłu. W zakresie s. rozwija się współpraca międzynar., 1948 założono Międzynar. Inst. Spawalnictwa (Institut International de la Soudure), do którego Polska należy od 1956.