procesowe zasady

procesowe zasady,

gł. reguły prawne obowiązujące organy i osoby biorące udział w postępowaniu sądowym w sprawach karnych, cywilnych i administracyjnych.

W procesie pol. obowiązują następujące podstawowe zasady procesowe: niezawisłości sędziów i ławników, praworządności, prawdy obiektywnej (materialnej), równouprawnienia stron występujących w procesie, ustności, jawności, bezpośredniości, dwuinstancyjności (instancja), swobodnej oceny dowodów. Postępowanie cywilne ma na celu wyd. rozstrzygnięcia zgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy (zgodnie z interesem społ. i prawdą obiektywną); w ustawodawstwach wielu państw często wystarczy, gdy wyrok jest zgodny tylko ze stanem wynikającym z akt sądu (prawda formalna). Zasada kontradyktoryjności w procesie cywilnym odnosi się do sposobu gromadzenia materiału procesowego, zaś zasada rozporządzalności stron, oznaczająca, że sąd nie może wykroczyć poza żądanie strony, jest ograniczona na rzecz kontroli sądu. W postępowaniu karnym istnieją ponadto zasady: skargowości (sąd może wszcząć postępowanie tylko na żądanie uprawnionego oskarżyciela), ścigania z urzędu (z wyjątkiem przestępstw ściganych na wniosek pokrzywdzonego i z oskarżenia prywatnego), legalizmu (obowiązek oskarżyciela publicznego wszczęcia postępowania o przestępstwa ścigane z urzędu i na wniosek), kontradyktoryjności w połączeniu z zasadą instrukcyjności (obowiązek sędziego poszukiwania dowodów nie przedstawionych przez strony), obiektywizmu (obowiązek uwzględniania okoliczności przemawiających zarówno przeciw, jak i na korzyść oskarżonego), prawo do obrony, zasada domniemania niewinności oskarżonego.