kasacja
w postępowaniu sądowym odwołanie od orzeczenia sądu niższej instancji do sądu ostatniej instancji (kasacyjnego) z powodu naruszenia przepisów prawa.
[łac. cassatio ‘zmiana’, ‘zniszczenie’],
kasacja
Encyklopedia PWN
Sąd kasacyjny nie bada prawidłowości ustaleń faktycznych i nie orzeka, co do istoty sprawy; zależnie od wyniku kontroli kasacyjnej zaskarżony wyrok zostaje utrzymany w mocy lub uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania sądowi niższej instancji; kasacja jest przyjęta w państwach, w których organizacja sądownictwa występuje w trójstopniowym systemie instancyjnym (np. we Francji). W Polsce, po przerwie spowodowanej reformą postępowania cywilnego i karnego 1949 i 1950, kasacja nie istniała; została przywrócona 1996 (zastąpiła rewizję nadzwyczajną); sądem kasacyjnym jest Sąd Najwyższy; w sprawach cywilnych rozpoznaje kasację od nieprawomocnych orzeczeń sądów cywilnych wydanych w II instancji (sądów okręgowych i apelacyjnych) i kończących postępowanie, w sprawach karnych — od prawomocnych wyroków sądowych wydanych w II instancji i kończących postępowanie; od 2004 w sprawach adm. skarga kasacyjna przysługuje od orzeczeń wojew. sądu adm. do Nacz. Sądu Adm.; w postępowaniu karnym szersze uprawnienia do wnoszenia kasacji ma min. sprawiedliwości (prokurator generalny) i rzecznik praw obywatelskich, którzy mogą zaskarżyć każde prawomocne orzeczenie kończące postępowanie (nie tylko wyrok); kasację wnosi się do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu odwoławczego, który bada, czy kasacja jest dopuszczalna; jeżeli jest dopuszczalna, sąd odwoławczy przekazuje sprawę Sądowi Najwyższemu, w przeciwnym wypadku — pozostawia ją bez dalszego biegu; sąd kasacyjny może nie tylko uchylić zaskarżone orzeczenie z powodu naruszania prawa w postępowaniu, ale także — w ograniczonym zakresie — orzeczenie to zmienić; zawsze jednak czyni to wyłącznie na podstawie ustaleń faktycznych przyjętych uprzednio w sprawie.
