język
 
Encyklopedia PWN
język,
zespół środków pierwotnie głosowych, wtórnie także innych (jak pismo czy różnego rodzaju sygnalizacje), służących ludziom do porozumiewania się.
Znaki językowe mają charakter konwencjonalny, tzn. brak jest związku naturalnego, przyczynowego między formą znaku i informacją, którą ten znak niesie. Na język składa się słownik, tj. lista znaków przyjętych na gruncie danego systemu jako proste, dalej nie rozkładane, i gramatyka, tj. uporządkowana lista reguł łączenia jednostek słownika w tekst. Z językiem człowiek styka się poprzez tekst. Tekst językowy jest projekcją rzeczywistości pozajęzykowej, dokonaną z punktu widzenia tego, kto tekst produkuje. Rozumieć jakiś język to zdawać sobie sprawę ze sposobu przyporządkowania elementów tekstu elementom rzeczywistości. Znać jakiś język to tyle, co rozumieć i umieć produkować oraz właściwie stosować zrozumiały dla innych tekst w tym języku. Jednostki słownika i zbudowane z nich na podstawie gramatycznych reguł jednostki językowe wyższego rzędu tworzą wielorakie klasy na podstawie wspólnoty funkcji znaczeniowej lub funkcji gramatycznej (tj. roli, jaką odgrywają w procesie organizacji tekstu). Siatkę klas i związków między nimi nazywa się systemem językowym. System języka jest zmienny w czasie. Zmiany powstają w wyniku zakłóceń w procesie przekazywania języka z pokolenia na pokolenie, w następstwie interferencji innych systemów językowych, z którymi stykają się mówiący danym językiem, wreszcie w wyniku zmian zachodzących w rzeczywistości pozajęzykowej, tj. jeżeli pod wpływem zmian warunków życia społeczności posługującej się danym językiem obumierają jedne, a powstają inne znaki językowe. Ewolucja systemu językowego w czasie wpływa na jego zróżnicowanie się w przestrzeni. Tzw. dialekty terytorialne jakiegoś języka to odmianki językowe, oddalające się od wspólnego punktu wyjścia w wyniku ewolucji w czasie i przestrzeni jednolitego niegdyś systemu i ewolucji struktury społecznej, która ten system obsługuje. Pojęcie język przeciwstawione pojęciu dialekt jest kategorią historyczną, socjologiczną. Tak np. współczesne języki słowiańskie to 11 odmian dialektycznych jednolitego niegdyś języka prasłowiańskiego (jego istnienie hipotetycznie się przyjmuje), które z biegiem czasu ze względu na swą rangę społeczną zyskały status samodzielnych jezyków. Terminem „język” określa się też często odmiany językowe charakterystyczne dla poszczególnych środowisk czy nawet poszczególnych reprezentantów danego języka narodowego. Kiedy mówimy: język złodziejski, język prasy, język Mickiewicza itp. — nie są to języki sensu stricto, ponieważ w porównaniu z językiem ogólnonarodowym cechują się tylko specyficznym doborem środków językowych i pewnym zasobem własnego słownictwa, natomiast są pozbawione na ogół własnej gramatyki.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia