społeczeństwo

społeczeństwo,

jedna z podstawowych i najszersza z kategorii socjologicznych pozbawiona wszakże jednolitego i ściśle określonego znaczenia; termin używany w publicystyce i mowie potocznej najczęściej w znaczeniu ogółu mieszkańców danego kraju lub jego wyróżnionego obszaru.

Termin społeczeństwo pojawił się w filozofii społecznej XVIII w., gdy uświadomiono sobie, że obok zorganizowanych form życia zbiorowego, takich jak państwo, istnieją formy powstające spontanicznie, żywiołowo i kierujące się prawami, niezależnymi od władzy politycznej i woli, oraz, że formy te tworzą całość wyznaczającą wszystkie zjawiska życia zbiorowego; całość tę, w przeciwieństwie do form zorganizowanych celowo (państwo), zaczęto nazywać społeczeństwem cywilnym. Socjologia powstała jako nauka zajmująca się tak rozumianym społeczeństwem Współcześnie w naukach społecznych brak jednolitej definicji społeczeństwa Cechą każdego społeczeństwa jest pewien stopień trwałej odrębności od innych zbiorowości tego rodzaju i względna intensywność wzajemnych oddziaływań pomiędzy jego członkami, połączonymi przez wspólne terytorium, instytucje, ustalone sposoby komunikowania się, podobieństwo warunków życia, podział pracy, normy i wzorce postępowania itd. Społeczeństwo to zbiorowość zorganizowana, o stosunkowo wysokim stopniu złożoności. Mówiąc o społeczeństwie abstrahuje się od jego organizacji politycznej, a nawet przeciwstawia się je państwu, biorąc pod uwagę tylko takie powiązania między członkami społeczeństwa, które nie są bezpośrednio zależne od faktu ich podlegania tej samej władzy politycznej (społeczeństwo obywatelskie przeciwstawne państwu). Istniały i/lub istnieją różne typy społeczeństw, dlatego często dodaje się określenie, wskazujące na cechę społeczeństwa szczególnie w danym kontekście istotną (np. plemienne, klasowe, feudalne, narodowe, przemysłowe, nowoczesne, tradycyjne, masowe, otwarte, globalne).