Japonia. Teatr

Japonia. Teatr.

Wywodzi się z tańców ludowych i sakralnych, pochodzenia rodzimego i kontynentalnego (wpływy chińskie i indyjskie), wykonywanych od VII w. Około XIII w. wykształcił się teatr nō (dominujący do XVI w., od XVII w. przeznaczony wyłącznie dla arystokracji) i farsa — interludium kyōgen. W XVII w. powstał teatr kabuki (z połączenia tańców i scenek rodzajowych) i teatr lalek jōruri. Od końca XIX w. współistnieją w teatrze japońskim formy klasyczne i nowe rodzaje widowisk, np. melodramat shimpa (wywodzący się z kabuki), teatr shingeki (powstały na początku XX w., wzorowany na teatrze europejskim), widowiska muzyczne i rewiowe. W klasycznych formach teatru japońskiego nie występują kobiety.

Przedstawienia teatru nō (z chórem i orkiestrą) odbywają się na scenie osłoniętej dachem; stałym elementem dekoracyjnym jest rysunek sosny na ścianie w głębi sceny; aktorzy grający główne role występują w maskach i perukach, posługują się konwencjonalnymi rekwizytami (np. wachlarzem symbolizującym przedmioty i pojęcia abstrakcyjne), stosują symboliczne gesty i ruchy; spektakl składa się z kilku sztuk dramatycznych (poematy w formie dialogów), rozdzielonych farsami kyōgen; treść utworów jest zaczerpnięta z literatury dworskiej i legend (np. opowieści o bogach, demonach, wojownikach). Tradycyjna forma teatru nō zachowała się do czasów obecnych. W świecie jest znana teoria teatru nō autorstwa Zeamiego (ok. 1363–ok. 1443).

Dawne opowieści śpiewane, zwane jōruri, od 2 połowy XVII w. są ilustrowane grą lalek na specjalnie skonstruowanej scenie; każdą lalkę (ok. 1 m wysokości), ubraną w bogaty kostium historyczny, porusza animator i dwóch asystentów widzianych przez publiczność; dialogi dramatu, partie opisowe i liryczne wygłasza narrator-kantor przy akompaniamencie samisenu. Tradycje teatru jōruri kontynuuje obecnie teatr Bunraku-za w Osace (stąd współczesna nazwa japońskiego teatru lalek — bunraku). Istnieją też formy ludowe jōruri na wyspie Awaji-shima.