Japonia. Archeologia
 
Encyklopedia PWN
Japonia. Archeologia
Pochodzenie człowieka na archipelagu japońskim jest przedmiotem dyskusji. W plejstocenie obecny archipelag był wschodnim krańcem kontynentu azjatyckiego; najwcześniejsze ślady działalności człowieka sięgają 90–70 tys. lat wstecz (stanowisko Zazargi, prefektura Miyagi). Najstarsze znalezione szczątki ludzkie pochodzące z połowy ostatniego zlodowacenia Hamakita-jin (czyli człowiek z Hamakita) oraz Mikkabi-jin (czyli człowiek z Mikkabi) są datowane na ok. 30–20 tys. lat p.n.e.; Minatogawa-jin (czyli człowiek z Minatogawa) — na ok. 20–15 tys. lat p.n.e. Minatogawa-jin wykazuje duże podobieństwo do człowieka z Liukou w południowych Chinach.
Około 30 tys. lat temu pojawiły się najstarsze na świecie zwiastuny neolitu: narzędzia z częściowo gładzonym ostrzem (stanowisko Musashidai, prefektura Tokio). Do ok. 20 tys. lat wstecz poziom mórz był niższy ok. 100 m od obecnego; potem stopniowo się podnosił i ok. 13 tys. lat temu archipelag japoński zaczął się oddzielać od kontynentu i przybierać kształty zbliżone do obecnych; w tym okresie rozprzestrzeniła się kultura mikrolitów. Około 12 tys. lat temu pojawiła się ceramika nie zdobiona (stanowisko Tsukimino, prefektura Kanagawa), a następnie zdobiona (stanowiska w północnej części Kiusiu, w centrum i na północnym Honsiu). Wówczas Japonia weszła w okres neolitu zw. jōmon (jōmon kultura). Podstawą egzystencji ludności było zbieractwo, myślistwo i rybołówstwo; powstały osiedla złożone z półnaziemnych domostw.
Od ok. 7 tys. lat p.n.e. pojawiły się rzeźby figuralne z gliny zw. dogū szczególny rozwój tych rzeźb przypadł na IV i III tysiącl. p.n.e.; był to zarazem okres wspaniałego rozkwitu ceramiki ozdobnej oraz techniki lakowania drewna i gliny.
Od ok. 2600 p.n.e. pojawiło się kopieniactwo, a ok. 800 p.n.e. być może rolnictwo (sierpy kam. ze stanowiska Ōishi, prefektura Ōita).
Uprawy rolne (w tym ryż) dotarły z kontynentu do północnego rejonu Kiusiu ok. 350 p.n.e., a w połowie III w. p.n.e. mokra uprawa ryżu rozprzestrzeniła się w zachodniej Japonii, skąd stopniowo przesunęła się na północno-wschodnie Honsiu.
Okres od III w. p.n.e. do 2 poł. III w. n.e. jest zw. yayoi (od stanowiska archeol. Yayoi w Tokio, gdzie po raz pierwszy odkryto pozostałości tej kultury). Był to okres eneolitu — oprócz narzędzi kam. coraz liczniej pojawiały się narzędzia metal., z brązu lub żelaza. Początkowo były to importy kontynent.; rodzima produkcja wyrobów metal. z surowców importowanych zaczęła się od poł. I w. p.n.e., ale produkcja samych surowców została zapoczątkowana dopiero w 2 poł. I w. n.e.
Stopniowy rozwój rolnictwa sprzyjał powstawaniu dużych osiedli. Prace irygacyjne były prowadzone na szeroką skalę, produkcja i reprodukcja rolna były planowane, a rozwój rzemiosł dopuszczał specjalizację z przeznaczeniem na wymianę (handel wymienny narzędziami roln., przedmiotami obrzędowymi, ozdobami, solą i in. produktami lokalnymi oraz niektórymi surowcami). Nadwyżki produkcyjne gromadzone przez naczelników rodowych prowadziły do powstawania własności prywatnej, a w następstwie do stratyfikacji wewnątrz społeczności rodowych. Rody rozrastały się i dzieliły, przekształcając się w plemiona, które z kolei tworzyły większe związki plemienne. Kronika chińska z I w. p.n.e. notowała istnienie na archipelagu japońskim ok. 100 „państw”, a w III w. n.e. opisywała 30 „państw”. Być może było to odbiciem procesu powstawania związków plemiennych, które kronikarze traktowali jako odrębne państwa.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia