Grecja. Sztuka
 
Encyklopedia PWN
Grecja. Sztuka.
W rozwoju sztuki gr. rozróżnia się okresy: staroż. oraz średniow. i nowoż. (do połowy XIX w.) — nierozerwalnie związane z kulturą bizant. ( bizantyńska sztuka). W średniow. architekturze sakralnej dominował typ świątyni krzyżowo-kopułowej, w XI–XIII w. budowano także świątynie na planie oktogonalnym (Osios Lukas, Dafni, Mistra, Arta), a w ośr. klasztornych Athosu i Meteory — 4-boczne z 3 apsydami i narteksem. W XIII–XV w. powstawały budowle got., a w XVI i XVII w. na Krecie i W. Jońskich zaznaczyły się wpływy wł. architektury renesansowej. Malarstwo (ścienne, ikony, iluminacje książkowe) rozwijało się w konwencji sztuki bizant., przy czym wyróżniły się szkoły macedońska i kreteńska. Za panowania tur. rozwijała się gł. sztuka klasztorna (Athos, Meteora) i twórczość ludowa. Po wyzwoleniu Grecji (1. poł. XIX w.) w sztuce gr. nastąpiło ożywienie i przełamanie tradycji sztuki bizant.; powstały pierwsze szkoły artyst. (1806 na Kerkirze, założyciel — rzeźbiarz P. Prosalendis, i 1836 szkoła sztuk pięknych w Atenach). Początkowo na sztukę gr. oddziaływała gł. sztuka niem., a zwłaszcza akademizm monachijski. Rozwinęło się malarstwo portretowe (N. Kunelakis), rodzajowe (N. Jizis), hist. (N. Litras), pejzażowe — plenerowe (J. Altamuras, K. Wolanakis). Kierunek akademicki w rzeźbie reprezentowali m.in. L. Sochos, K. Dimitriadis. W architekturze dominowały tendencje neoklasycyst. (rozbudowa Aten, z udziałem m.in. L. von Klenza, T. Hansena, S. Kleanthisa, L. Kaftandzoglu). Od pocz. XX w. rozwój sztuki gr. przebiegał jednocześnie z rozwojem współcz. sztuki eur., przy czym wielu artystów nawiązywało do tradycji rodzimych; malarze, m.in.: K. Parthenis, A. Jeorjadis, E. Zairis, J. Tsaruchis, J. Moralis, N. Gikas, A. Tasos, A. Kondopulos, J. Spiropulos; graficy: E. Papadimitriu, D. Galanis, A. Tasos; rzeźbiarze: Ch. Kapralos, A. Sochos, M. Tombros, A. Apartis, K. Lukopulos, J. Jeorju. Współczesne budownictwo łączy nowe materiały z tradycyjnymi formami arch., uzależnionymi od warunków klim. (K. Doksiadis, P. Wasiliadis, K. Kitsikis, K. Laskaris). Po 1945 działają m.in. rzeźbiarze: A. Aperjis, I. Spiteris, W. Tabis, malarze: Th. Tsingos, M. Kalijanis, M. Prasinos. Bogate tradycje ma gr.. sztuka lud.; zróżnicowane budownictwo, stroje lud. (ok. 2 tys. odmian), hafty, ceramika (białe wzory na czarnym tle). .
zgłoś uwagę
Ilustracje
Mistra, monaster Brontochion, ok. 1300 (Grecja) fot. J. Kilian/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Meteory, Klasztor Św. Trójcy (Aja Triada) (Grecja) fot. J. Makowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia