Grecja. Teatr

Grecja. Teatr.

Teatr staroż. Grecja starożytna (Teatr). Czterowiekowa niewola tur. nie sprzyjała rozwojowi teatru greckiego, który utracił ciągłość kulturową ze swą staroż. tradycją. Potrzeba odrodzenia teatru kształtowała się w Grecji wraz ze wzrostem świadomości nar. i narastaniem walki wyzwoleńczej przeciwko Turkom. Po odzyskaniu niepodległości 1830 sporadycznie organizowano przedstawienia na dworze król.; rozwój teatru nar. hamowało niewolnicze naśladowanie teatrów zachodnioeuropejskich. W 2. poł. XIX w. okres reformy teatru pobudził inicjatywę i samodzielność artyst. teatru nowogr.; pierwsze stałe zespoły zaczęły powstawać w latach 60., m.in. 1862 pod kierownictwem P. Sutsosa; do grona wybitnych aktorów należeli: E. Weroni, P. Wonasera, E. Paraskewopulu, Sutsos, D. Tawularis, N. Lekatsas, D. Aleksiadis. W 1901 powstały 2 teatry: Nowa Scena i Teatr Królewski, które wysunęły program powiązania teatru gr. ze współcz. prądami teatru eur., z równoczesnym nawiązaniem do tradycji gr. teatru staroż.; program ten dokonał przełomu w historii teatru nowogr.; jego propagatorami byli pisarze — K. Christomanos i Th. Ikonomu, aktorki — Kiweli Adrianu i M. Kotopuli oraz reżyser S. Melas — założyciel Teatru Artystycznego (1925); realizowały go także sceny: Teatr Szkoły Dramatycznej i Stowarzyszenie Teatru Greckiego, z którymi współpracował reżyser F. Politis i aktorzy — E. Weakis, E. Papadaki. W 1932 powstał Teatr Narodowy kierowany przez poetę J. Griparisa; w zespole zgrupowano wybitnych aktorów, występujących przedtem w wielu innych zespołach (m.in. T. Muzenidis, S. Karandinos, A. Minotis) i reżyserów (Politis, D. Rondiris). W latach 30. wysoki poziom artyst. prezentowały zespoły kierowane przez Kiweli Adrianu oraz K. Kouna (Scena Popularna); wśród aktorów wyróżniali się: W. Logothetidis, A. Janidis. Podczas okupacji niem. działalność teatrów była ograniczona; 1942 powstał awangardowy Teatr Artystyczny pod dyrekcją Kouna. W 1954 zainaugurowano w Epidaurze coroczne festiwale teatr. prezentujące gr. dramaty antyczne; w latach 50. powstały nowe teatry w Atenach (Teatr Nowy pod dyrekcją W. Diamandopulosa i M. Alkeju) i Pireusie (pod dyrekcją Rondirisa). Obecnie gł. ośr. życia teatr. są Ateny i Saloniki. Wysoki poziom gry aktorskiej prezentują m.in.: A. Aleksandrakis, M. Katrakis, E. Weris, M. Mercouri (zm. 1994), A. Sinodinu, I. Papas, K. Paksinu, A. Papathanasiu; wśród reżyserów wyróżniają się: M. Ploritis, M. Ligizos, M. Kakojanis, Koun, Muzenidis, J. Christofilakis. Szczególnym zjawiskiem w gr. życiu teatr. jest lud. teatr cieni Karangiozis.