kapusta
 
Encyklopedia PWN
30–100 dwuletnich, rzadziej jednorocznych i wieloletnich roślin o silnym systemie korzeniowym, występujących na obszarach klimatu umiarkowanego i chłodnego; kwiaty zwykle żółte, owoc — łuszczyna; obok gat. dzikich występuje wiele roślin uprawnych: rzepak, brukiew, rzepa, rzepik, gorczyca (sarepska i czarna, dawniej niekiedy zaliczane do rodzaju Sinapis) oraz rośliny warzywne: kapusta chińska, kapusta pekińska, jak również wywodzące się od kapusty dzikiej, B. oleracea var. silvestris, byliny rosnącej dziko na skalistych wybrzeżach zachodniej i południowej Europy; należą tu łatwo krzyżujące się między sobą podgat. i odmiany bot. kapusty warzywnej, B. oleracea: kapusta warzywna głowiasta, kapusta warzywna włoska, kapusta warzywna bezgłowa, kapusta warzywna brukselska (brukselka), a także kalarepa (traktowana jako podgat. w obrębie B. rupestris) oraz brokuł i kalafior (zaliczane też do gat. B. cretica). Kapusta warzywna głowiasta (kapusta głowiasta), B. oleracea var. capitata, o liściach okrągłych, gładkich, zwijających się w główkę w miarę grubienia łodygi (głąba) i skracania się międzywęźli, występuje w 2 formach bot.: kapusta biała i czerwona; kapusta biała powszechnie uprawiana, w Polsce zajmuje ok. 1/3 pow. upraw warzyw i stanowi 30–40% ich zbioru; spożywana po ugotowaniu, w postaci surówki, soku lub po zakwaszeniu; zawiera m.in. dużo związków wapnia i fosforu, witaminy, zwłaszcza C (50 mg%); plon 20–50 t z ha; kapusta czerwona (tkanki zawierają antocyjany), uprawiana rzadziej, zawiera więcej wit. C i B1 niż kapusta biała. Kapusta warzywna włoska (kapusta włoska), B. oleracea var. sabauda, o liściach silnie pomarszczonych, ma wyższą wartość odżywczą niż kapusta głowiasta; sprowadzona do Polski w XVI w. przez królową Bonę; plon 33 t z ha; kapusta warzywna bezgłowa, B. oleracea var. acephala, uważana niekiedy za odmianę bot., występuje w uprawie w kilku odmianach, takich jak jarmuż, kapusta palmowa (var. palmifolia), roślina ozdobna, kapusta pastewna, do której zalicza się kapustę mozgową (var. plana), kapustę krowią (var. medullosa) i kapustę tysiącgłówkową (subvar. millecapitata); rośliny mające duże znaczenie w rolnictwie; uprawiane w Europie i USA na paszę, dające obfite, wysokobiałkowe plony. Kapusta pekińska, B. pekinensis, tworzy zbite, długie główki, o gładkich, jasnych liściach; uprawiana w Chinach od V w. n.e., obecnie w USA i krajach eur.; ceniona ze względu na wysoką zawartość egzogennego aminokwasu — lizyny. Kapusta chińska, B. chinensis, tworzy luźne główki z ciemnozielonych, krótkich, pomarszczonych liści; uprawiana zwłaszcza w Chinach (z nasion — olej).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia