Pauliego zakaz
 
Encyklopedia PWN
Pauliego zakaz, zasada Pauliego,
fiz. podstawowa zasada fizyki kwantowej, wg której w układzie złożonym z identycznych cząstek o spinie połówkowym (fermionów) 2 cząstki nie mogą znajdować się w tym samym stanie kwantowym.
Z.P. wiąże się ściśle z zasadą nierozróżnialności jednakowych cząstek, odgrywającą podstawową rolę w kwantowych teoriach układów złożonych; zgodnie z tą zasadą zamiana dwu identycznych cząstek w układzie nie może prowadzić do żadnych efektów fiz., stąd funkcja falowa układu nie oddziałujących identycznych cząstek musi być symetryczna (bozony, cząstki o spinie całkowitym) albo antysymetryczna (fermiony, cząstki o spinie połówkowym); antysymetryczna funkcja falowa układu fermionów znika, gdy 2 z nich znajdują się w tym samym stanie kwantowym — taka konfiguracja nie jest realizowana w przyrodzie; fakt ten stanowi treść z.P.; np. w atomie nie może być 2 elektronów scharakteryzowanych tymi samymi liczbami kwantowymi, dlatego np. w najbliższej jądru powłoce (n = 1) mogą znajdować się tylko 2 elektrony o przeciwnie skierowanych spinach; w miarę zwiększania się liczby elektronów w atomie muszą one zajmować coraz wyższe poziomy energ., zapełniając w ten sposób kolejne powłoki (atom). Za pomocą z.P. tłumaczy się prawidłowości w budowie powłok elektronowych w atomie i wyjaśnia strukturę subtelną i nadsubtelną widm atomowych. Z.P. jest podstawą konstrukcji okresowego układu pierwiastków chemicznych.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia