Egipt. Teatr

Egipt. Teatr.

W okresie islamu teatr egipski stał się częścią teatru arabskiego. Rozwinął się teatr cieni i teatr kukiełkowy araguz. Rozliczne formy parateatralne pojawiały się podczas obchodów muzułm. świąt ludowych. W XIX w. Egipt stał się ośrodkiem nowocz. teatru arabskiego, którego nestorem był J. Sannu, aktor, komediopisarz i kier. zespołów teatralnych. Teatr egipski współtworzyli też emigranci z Syrii i Libanu — aktorzy i twórcy zespołów teatr.: S. an-Nakkasz, S. al-Kardahi, A. Abu Chalil al-Kabbani, I. Farah, słynny śpiewak S. Hidżazi. Wśród aktorów następnego pokolenia, będących także często reżyserami, wyróżnili się: G. Abjad, J. Wahbi, F. Naszati, Z. Tulajmat, A. Id, N. ar-Rajhani i A. al-Kassar. W 1915 zaczęła występować na scenie pierwsza Egipcjanka — M. al-Mahdijja. Grały też inne popularne aktorki: F. Ruszdi, A. Rizk, Ruz al-Jusuf. Powstający nowocz. teatr korzystał w znacznej mierze z zapożyczonego repertuaru eur., gł. rozrywkowego i muzycznego. W Egipcie w latach 20. XX w. działały liczne zespoły teatr. w Kairze, a także w Aleksandrii. W 1935 powstał pierwszy państw. zespół teatr. Al-Firka al-Kaumijja [‘zespół narodowy’], którego dyr. został poeta Ch. Mutran. W teatrze egipskim rozwijały się te same gatunki teatr. co w całym teatrze arabskim, popularny był tamsir [‘egipcjanizacja’] — trawestacja utworu literatury eur. (zmieniano jednak realia, a bohaterom nadawano rodzime imiona). Chętnie wystawiano w Egipcie utwory Szekspira, V. Hugo, G.B. Shawa, Woltera. Autorami adaptacji byli także pisarze libańscy i syryjscy. W latach 50. zaostrzyły się różnice między teatrem prywatnym, preferującym gł. przedstawienia rozrywkowe, a państwowym o ambicjach artyst., starającym się też realizować dramaty o treściach społ.-politycznych. W 1953 powstał Al-Firka al-Misrijja al-Hadisa [‘nowocz. zespół egipski’], później Firkat al-Masrah al-Kaumi [‘zespół teatru narodowego’]; w teatrze tym utwory obce wystawiano, dokonując wiernych przekładów z oryginału; grano też interesujące dramaty pisarzy egipskich. W latach 60. teatr państw. wzbogacił się o kolejne interesujące zespoły: Firkat Masrah al-Hakim [‘zespół teatru al-Hakima’], Firkat al-Masrah al-Hadis [‘zespół teatru narodowego’], Firkat al-Masrah al-Kumidi [‘zespół teatru komediowego’], Firkat al-Masrah al-Alami [‘zespół teatru światowego’], Firkat al-Masrah al-Dżajb [‘zespół teatru kameralnego’] (od 1971 p.n. Masrah at-Tali’a ‘teatr awangardy’). Nastąpił znaczny rozwój teatru regionalnego we wsiach. Rozwojowi egipskiego teatru regionalnego patronuje kairska instytucja oświat. As-Sakafa al-Dżamahirijja [‘kultura masowa’]; zatrudnieni w niej kairscy reżyserzy organizują zespoły teatralne. W Kairze działa Mahad al-Funun al-Masrahijja [‘instytut sztuki teatralnej’] na prawach szkoły wyższej.

Ewa Machut-Mendecka (Teatr)

Bibliografia

E. Machut-Mendecka Ćwierć wieku w teatrze egipskim, „Dialog” 1977 nr 11;

tejże Współczesny dramat egipski lat 1870–1975, Warszawa 1984;

S. Abolsaud Theater — Produktion und gesellschaftliche Realität in Ägypten (1952–1970), Köln 1979;

E. Machut-Mendecka Europen and Arab Elements in Egyptian Drama, „Africana Bulletin” 1980 nr 29.