Egipt. Gospodarka

Egipt. Gospodarka.

Słabo rozwinięty kraj rolniczo-przemysłowy, od 1976 należy do eksporterów ropy naftowej; duży udział wydatków wojskowych w budżecie państwa; ważnym źródłem dewiz są wpływy z eksploatacji Kanału Sueskiego (ponad 1,8 mld dolarów USA) i turystyka. W 2. połowie lat 70. został zapoczątkowany proces stopniowego oddalania się od scentralizowanego modelu gospodarki (napływ zagranicznego kapitału, rozwój sektora prywatnego). Od 1991 wprowadzanie elementów gospodarki rynkowej zgodnie z ustaleniami Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Duży import żywności i subsydiowanie artykułów przemysłowych przez państwo doprowadziły do pogłębiającego się deficytu handlu zagranicznego; sytuacja gospodarcza Egiptu po wojnie w Zatoce Perskiej znacznie się poprawiła; zadłużenie wynosi 29,9 mld dolarów USA (2007). Struktura wytwarzania produktu krajowego brutto (PKB, w % — 2005): rolnictwo i rybołówstwo 13,8, przemysł 41,1, usługi 45,1.

Przemysł.

W 2003 wydobycie ropy naft. wyniosło 35 mln t, ok. 80% pochodzi z rejonu Zat. Sueskiej (szyby Morgan, Ramadan), poza tym pola naft. na płw. Synaj (Abu Rudajs) i na Pustyni Libijskiej; najważniejsze eksploatowane złoża gazu ziemnego: Abu Gharadik i Ar-Razzak (na Pustyni Libijskiej); bogate złoża fosforytów nad M. Czerwonym (Safadża, Al-Kusajr), nowe złoża odkryte k. Abu Turtur na Pustyni Libijskiej; rudy żelaza są wydobywane w pobliżu Asjut i w oazie Al-Bahrija, manganu — na Pustyni Arabskiej i na płw. Synaj (Umm Budżma), węgiel kam. — na płw. Synaj (Maghara); saliny w okolicy Port Said i na jez. Marjut. Produkcja energii elektrycznej wyniosła 84,3 mld kW · h (2003); hutnictwo żelaza (Hulwan, Kair) i aluminium (Nadż Hammadi), przemysł: maszyn. i metal., zbrojeniowy, cementowy, nawozów azotowych, elektrotechnicznych i elektronicznych, stoczn., montaż samochodów; produkcja papieru gł. z odpadów bawełny; tradycyjne gałęzie przemysłu: włók. (bawełnianego), spoż. (olejarski, cukrowniczy, tytoniowy), obuwn. i odzież.; wyrób dywanów. Rzemiosło ma wielowiekowe tradycje; wyrób: dywanów, srebra, złotej biżuterii, wyrobów ze skór, z obsydianu, większość dla turystów.

Rolnictwo.

Grunty orne i sady zajmują ok. 3% pow. kraju, a w ponad 93% są skoncentrowane w dolinie i Delcie Nilu, Nowej Dolinie (na Pustyni Libijskiej), w zachodniej części wybrzeża śródziemnomor. i na płw. Synaj (na 1 mieszk. przypada 0,04 ha); przy stałym nawadnianiu są możliwe 3 a nawet 4 zbiory w ciągu roku; różne techniki uprawy (prymitywna i b. nowocz.), wielkie straty wody (do 70%) z powodu parowania, zużycie nawozów duże. Na pocz. lat 70. Egipt osiągnął samowystarczalność w produkcji żywności; 1970–85 produkcja rolna utrzymywała się mniej więcej na nie zmienionym poziomie; zbiory gł. zbóż (w mln t — 2004): pszenica 7,2, ryż 6,2, kukurydza 5,8; duże znaczenie ma uprawa roślin strączkowych (groch, bób, fasola, soczewica), oleistych (sezam, orzeszki ziemne) i warzyw (cebula, pomidory, arbuzy); z roślin przem. najważniejsza bawełna i trzcina cukrowa; ponadto uprawa pomarańczy i mandarynek, winorośli, bananów, oliwek, fig; w zbiorach daktyli Egipt zajmuje 1. miejsce w świecie; produkcja zwierzęca niewielka; lokalne odmiany bydła i bawołów gł. używane jako siła pociągowa do prac rolnych; połów ryb w tym 1/4 morskich, korali i pereł (na M. Czerwonym), gąbek (na Morzu Śródziemnym).

Turystyka.

Egipt odwiedziło ok. 10 mln turystów (2008), gł. z krajów arab., Niemiec, USA, Wielkiej Brytanii i Japonii; wpływy z turystyki 4,6 mld dol. USA; gł. ośr. turyst.: Kair, Luksor, Aleksandria, liczne zabytki kultury staroż. (Memfis, Teby, Abu Simbel, File), rejsy po Nilu, wycieczki w głąb pustyni. Wzrost aktywności terrorystycznej od 1997 spowodował przejściowe ograniczenie liczby turystów.

Transport i łączność.

Gęsta sieć kol. i drogowa w delcie Nilu, odgałęzienia do Asuanu, do oaz i na wschód; dł. linii kol. 5063 km (2005), dróg kołowych 64 tys. km, w tym 78% o ulepszonej nawierzchni; drogi pustynne (na trasach dawnych szlaków karawanowych) łączą oazy z doliną Nilu; 1980 oddano do użytku tunel drogowy pod Kanałem Sueskim; gł. porty: Aleksandria, Port Said i Suez; przewozy na Kanale Sueskim 450 mln t, gł. ropa naft. (2003); rozwinięta komunikacja lotn., 2 międzynar. porty tranzytowe (Kair i Aleksandria), najważniejsze krajowe: Port Said, Marsa Matruh, Luksor, Abu Simbel i Asjut. Stosunkowo dobrze rozwinięta sieć telefonii stacjonarnej; w użyciu 4,5 mln telefonów komórkowych (2005).

Handel zagraniczny.

Bilans handl. ujemny; wartość eksportu 14,3 mld dol. USA (2005), importu 20,1 mld dol. USA; deficyt w obrotach z zagranicą jest częściowo wyrównywany przez kredyty z Banku Świat., bezzwrotne pożyczki i stała od od 1979 pomoc USA; eksport ropy i jej produktów (ok. 40% wpływów), artykułów metal., bawełny, tkanin bawełnianych; import maszyn i urządzeń, zbóż, chemikaliów, środków transportu; gł. partnerzy handl.: USA, Włochy, Niemcy, Francja, Chiny.

Synaj (Mojżesza) góra (Egipt)

Amenhotep IV Echnaton

Libijska pustynia, grzyb skalny utworzony w wyniku procesów eolicznych w okolicy oazy Al-Farafira (Egipt)

Asuan, Wielka Tama na Nilu należąca do Hydrowęzła Asuańskiego, 1960–70