Chiny. Polonia i Polacy
 
Encyklopedia PWN
Chiny. Polonia i Polacy.
W XVII i 1. poł. XVIII w. działali w Chinach polscy misjonarze jezuici (J. Rudomina, J. Smogulecki, M. Boym, W. Męciński); w XIX w. docierali tu pol. podróżnicy i badacze (J.Sz. Kowalewski, B. Grąbczewski, R. Zakrzewski, K. Bohdanowicz). W 1897–1949 miejscem zamieszkania wielu Polaków była Mandżuria (ob. w Chinach Północno-Wschodnich); ok. 7 tys. pol. inżynierów, techników, robotników pracowało przy budowie kolei wschodniochiń. (1897–1903); spora grupa Polaków służących w wojsku ros. znalazła się w Mandżurii podczas wojny ros.-jap. (1904–05), po 1917 zaczęli napływać Polacy, jeńcy z byłej armii austr. oraz uciekinierzy z Rosji; gł. ośr. był Harbin; działały pol. organizacje, szkoły, harcerstwo i Kościół; 1907 zał. Stow. „Gospoda Polska”, 1922 — Tow. Badania Mandżurii, a 1930 — Pol. Koło Wschodoznawcze; życie kult. Polonii skupiało się wokół Gimnazjum im. H. Sienkiewicza (1915–44) i prasy (m.in. „Listy Polskie z Dalekiego Wschodu”, „Polski Kurier Wieczorny Dalekiego Wschodu”, „Przegląd”, „Listy Harbińskie”, „Ojczyzna”); aktywnymi działaczami społ.-kult. Polonii byli: K. Grochowski, E. Banasiński, M. Koźmian, W. Piotrowski, K. Symonolewicz. W 1924 w wyniku porozumienia radzieckiego-chiń. (pracownikami kolei wschodniochiń. mogli być jedynie obywatele chiń. lub radzieccy) nastąpiła masowa reemigracja Polaków do Rosji i powrót do Polski; na pocz. lat 30. przebywało w Mandżurii 5 tys. Polaków, 1934 — 3 tys., 1935 — 1250. W czasie II wojny światowej Polacy brali udział w antyjap. ruchu oporu, przyczynili się do wyzwolenia Harbinu (1945). W 1949, po proklamowaniu ChRL, rząd pol. zorganizował ewakuację 1 tys. osób do kraju; w latach 60. w Chinach przebywało jeszcze ok. 100 Polaków.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia