-
nowa lewica, ang. New Left, fr. La nouvelle Gauche, niem. Neue Linke,radykalny ruch ideologiczny i społeczno-polityczny skupiający młodzież studencką i część intelektualistów akademickich, rozwijający się w latach 60. w USA i krajach Europy Zachodniej, odrzucający założenia programowe, styl myślenia i formy działania „starej lewicy” (marksizmu-leninizmu i socjaldemokracji); niekiedy zw. goszyzmem.
-
oligarchiaforma rządów polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielką, uprzywilejowaną grupę o silnych powiązaniach wewn.;[gr. olígos ‘nieliczny’, archḗ ‘władza’],
- wieloznaczny termin odnoszący się do: 1) struktury organizacyjnej społeczeństwa, porządkującej za pomocą aparatu administracyjnego działania jednostek i grup na podstawie norm przez siebie ustalanych; 2) organizacji grupy społecznej zajmującej pewne terytorium z władzą suwerenną na czele, związku politycznego, w którym władza prawomocna korzysta ze „środków panowania nad ludźmi” (M. Weber), lub „korporacji terytorialnej wyposażonej w bezpośrednią, samorodną władzę zwierzchniczą” oraz osobowość prawną (G. Jellinek). W obu ujęciach, podobnie jak w tym, w którym eksponuje się „gwarancyjny” charakter państwa, jako 3) struktury powołanej do ochrony uprawnień jednostek, odróżnia się państwo od społeczeństwa; inne znaczenie mają określenia państwa jako 4) „aktualizacji idei etycznej” (G.W.F. Hegel) lub 5) porządku prawnego, będącego strukturą normatywną, której organami są zarówno instytucje władcze, jak i obywatele (H. Kelsen).
- pojęcie odnoszące się do funkcjonowania społeczeństw demokratycznych oraz mechanizmu podejmowania decyzji politycznych.
-
policentryzmzasada organizacji i regulacji życia społ. oparta na rozproszeniu i rozdzieleniu ośrodków kierowniczych (koordynacyjnych) oraz układów odniesienia w różnych dziedzinach życia społ. i na różnych poziomach organizacji społ., oraz — w konsekwencji — na odrębności i niezależności kryteriów ocen, autorytetów, hierarchii osób, instytucji i wartości występujących w sferze gospodarki, kultury, polityki, ideologii; przeciwieństwo monocentryzmu; jeden z aspektów pluralizmu.[gr.],
-
populizmpolitol. tendencja społeczno-polityczna (nasilenie określonych przekonań i zachowań), charakteryzująca się wiarą w mądrość i uczciwość prostego człowieka, niechęcią do wykształconych elit, specjalistów, ekspertów, przywiązaniem do prostych wyjaśnień i rozwiązań oraz roszczeniowym stosunkiem do państwa i wyższych warstw społecznych.[fr. < łac. populus ‘lud’],
- główna instytucja demokracji bezpośredniej;
-
regionalizmzespół działań politycznych, społeczno-kulturowych, ekonomicznych, a nawet ideologicznych podejmowanych przez określoną społeczność terytorialną, której samorozumienie i poczucie własnej odrębności w stosunku do innych zbiorowości cechuje się silną identyfikacją ze swoistymi dla niej, reprodukowanymi w procesach wychowania i socjalizacji wzorcami tożsamości kolektywnej o podłożu kulturowym, etnicznym, religijnym, językowym itd. oraz skorelowanymi z nimi formami więzi społecznych. Regionalizm jest więc intencjonalnym, ukierunkowanym na osiągnięcie pewnych celów i zorganizowanym typem działań społecznych zmierzających do zwiększenia spójności wewnętrznej danej zbiorowości lokalnej na drodze aktywnej kooperacji jej członków.[łac.],
-
republikaforma państwa, przeciwstawna monarchii;[łac. res publica ‘rzeczpospolita’, ‘sprawa, rzecz publiczna’],
-
rewizjonizmkierunek w socjalizmie wyrosły z rewizji podstawowych założeń filozoficznych i doktrynalnych marksizmu.[łac.],
-
rewizjonizmkierunek w polityce zagr. państwa zmierzający do zmiany, niekorzystnych wg niego, postanowień zawartego traktatu pokojowego;[łac.],
- w szerokim znaczeniu — stosunek społeczny między 2 jednostkami lub 2 grupami społecznymi, polegający na tym, że jedna ze stron może w sposób trwały i uprawniony zmuszać stronę drugą do określonego postępowania i ma środki zapewniające kontrolę tego postępowania;
- pot. nazwa → ruchu ekologicznego.
