pluralizm

pluralizm

[łac. pluralis ‘mnogi’],

filoz. pogląd z dziedziny metafizyki, przeciwstawny monizmowi, zgodnie z którym każdy istniejący byt jednostkowy jest odrębną strukturą, niesprowadzalną do jakiejś jednej, wspólnej wszystkim bytom, zasady, która je konstytuuje;

pluralizm wynika z przekonania, że odrębność i jedność są właściwością każdego bytu i wyraża się w przyjęciu w metafizyce tzw. pierwszych zasad, w tym zwłaszcza niesprzeczności („jeden byt nie jest drugim bytem”) i tożsamości („każdy byt ma w sobie powody go stanowiące”); odmianą pluralizmu jest dualizm; różne wersje pluralizmu występowały w myśli m.in. Arystotelesa, św. Tomasza z Akwinu, G.W. Leibniza, J.F. Herbarta, W. Jamesa; wśród polskich filozofów, m.in. u W. Lutosławskiego i E. Abramowskiego.