sofiści
 
Encyklopedia PWN
sofiści
[gr. sophistaí, od sophós ‘biegły’, ‘doświadczony’, ‘mądry’],
początkowo określenie tych, którzy wyróżniali się wiedzą lub wybitnymi zdolnościami (np. siedmiu mędrców); od połowy V w. p.n.e. nazwa ta objęła wędrownych nauczycieli, którzy za wysoką opłatą przygotowywali do życia publicznego i kariery politycznej;
działali głównie w Atenach V–IV w. p.n.e.; przedmiotem zainteresowania sofistów był człowiek, w związku z czym uważa się ich za pierwszych humanistów w dziejach filozofii starożytnej; posługiwali się metodą empiryczno-indukcyjną; głosili relatywizm ludzkiego poznania, swoim rozważaniom stawiali przede wszystkim cel praktyczny; mimo że przedmiot dociekań różnych sofistów był zasadniczo podobny, jednak ich wyniki były zróżnicowane i nie dają się sprowadzić do jednego wspólnego poglądu; wśród sofistów odróżnia się 3 grupy: 1) mistrzowie pierwszego pokolenia sofistów, formułujący swoje poglądy bądź w ramach rozważań nad poznaniem i moralnością (Protagoras z Abdery, Gorgiasz z Leontinoj, Prodikos z Keos), bądź w związku z badaniem natury — phýsis (Hippiasz z Elidy, Antyfont); 2) eryści (których przedstawia Platon m.in. w dialogu Eutydem), sprowadzający sofistykę do sztuki wygrywania sporów; 3) politycy (Kritias, Trazymach z Chalcedonu), dążący do osiągnięcia władzy i używający zasad sofistycznych do zakwestionowania wszelkich norm moralnych w imię prawa silniejszego; do poglądów sofistów nawiązywali w okresie późniejszym cynicy, cyrenaicy, sceptycy.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia