schizofrenia
 
Encyklopedia PWN
schizofrenia
[gr. schízō ‘rozszczepiam’, phrḗn ‘umysł’, ‘rozum’],
zaburzenia schizofreniczne,
med. choroba lub grupa chorób psychicznych o różnorodnych objawach, przebiegu oraz następstwach życiowych;
cechuje się występowaniem objawów specyficznej dezintegracji osobowości, tj. zmniejszeniem lub utratą naturalnej spójności i wzajemnej harmonii między składnikami budującymi życie psychiczne; zewnętrznie przejawia się to zmianami w zachowaniu chorego, które, rozmijając się z wymogami rzeczywistości i oczekiwaniami otoczenia (niedostosowanie), jest odbierane jako w różnym stopniu niezrozumiałe, nieprzewidywalne lub dziwaczne. Wewnętrznym przejawem dezintegracji są różnorodne zniekształcenia (np. omamy, urojenia), dezorganizacja (np. rozkojarzenie) lub dysharmonia (np. ambiwalencja) w przeżywaniu świata i siebie; towarzyszą temu często poważne kryzysy tożsamości, wielkie napięcia uczuciowe oraz gwałtowne zmiany i wyobcowanie się motywów postępowania. Trudności takie z wolna lub szybko torują drogę zobojętnieniu (apatia), bezczynności (abulia) i wycofywaniu się chorych z aktywnego współżycia i współdziałania z otoczeniem w wewn. świat przeżyć chorobowych (autyzm). Różne postaci schizofrenii cechuje względna przewaga pewnych objawów, np. urojeń (schizofrenia paranoidalna), chaotycznego pobudzenia lub zahamowania (schizofrenia katatoniczna) lub dezorganizacji i niedostosowania (schizofrenia hebefreniczna).
Schizofrenia zaczyna się najczęściej w 2–3 dekadzie życia i przebiega w postaci nawrotów oddzielonych okresami względnej poprawy; dezintegracja postępuje w różnym tempie i osiąga ostatecznie różne nasilenie. Przyczyny nie są znane, występuje u ok. 1% populacji; przypuszczalnie do wystąpienia schizofrenii konieczne jest współdziałanie odziedziczonej lub wcześnie nabytej podatności oraz indywidualnych bądź środowiskowych czynników wyzwalających. W leczeniu gł. rolę odgrywa psychofarmakoterapia, zwykle kojarzona z psycho- i socjoterapią; wszechstronne i wytrwałe leczenie może nie tylko odwrócić nasilone objawy, lecz także zmniejszyć ryzyko nawrotu i zapobiegać powstawaniu negatywnych następstw życiowych.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia