porosty

porosty, Lichenes,

utrwalona w procesie ewolucji wspólnota życiowa lichenizującego fotobionta (glonu) z lichenizującym mikobiontem (grzyby), głównie z klasy workowców, sporadycznie podstawczaków, w której wyniku wykształciły się układy symbiotyczne (symbioza, w której najściślejszy udział biorą 2 całe organizmy, tworzące nowy o odmiennych cechach);

pozycja systematyczna porostów jest sporna; są traktowane jako gromada lub podkrólestwo w królestwie grzybów albo obecnie jako grzyby lichenizujące włączane do podkrólestwa grzybów właściwych. Ciało porostów jest zbudowane z plechy; komórki fotobionta tworzą warstwę glonową i są umiejscowione mniejszymi lub większymi skupieniami pod warstwą grzyba (budowa heteromeryczna) lub są rozmieszczone nieregularnie w całej plesze (budowa homeomeryczna); fotobiont sinica (najczęściej trzęsidło lub Gloeocapsa) albo zielenica (przeważnie Trebouxia, Trentepohlia, Coccomyxa) dostarcza mikobiontowi produktów fotosyntezy, grzyb zaopatruje w wodę i substancje mineralne; porosty rozmnażają się płciowo (poprzez zarodniki grzyba) i wegetatywnie (zwykle przez fragmenty, zwane urwiskami i wyrostkami); ponad 30 tysięcy gatunków jest rozprzestrzenionych na całej kuli ziemskiej (najwięcej w strefie międzyzwrotnikowej — na korze i liściach drzew); natomiast ilościowo najbogatsze w porosty są środowiska wysokogórskie i tundrowe. Porosty są bardzo wytrzymałe na skrajne temperatury, a także na suszę; często odgrywają rolę roślin pionierskich — rosną na jałowych piaskach, nagich skałach, dachach; przyrost mają bardzo powolny; wytwarzają tzw. kwasy porostowe, które powodują niekiedy jaskrawe zabarwienie plech i owocników, a niekiedy przyczyniają się do erozji skał; nieliczne są jedynie w wielkich miastach (bardzo wrażliwe na chemiczne zanieczyszczenia powietrza); mają niewielkie znaczenie konsumpcyjne (kruszownica jadalna, sulkaria pęknięta, Sulcaria sulcata, misecznica jadalna); dawniej wykorzystywane jako dodatek przy wypieku pieczywa, warzeniu piwa, do barwienia tkanin, nici, papieru, świec łojowych, garbowania skór oraz jako utrwalacz do pachnideł, do wyrobu lakmusu; badaniem porostów zajmuje się lichenologia.

Chrobotek cienki

Soplówka gałęzista

Chrobotek reniferowy, Cladina rangiferina