pies domowy
 
Encyklopedia PWN
pies domowy, Canis familiaris,
najstarszy udomowiony przez człowieka ssak mięsożerny;
pochodzi prawdopodobnie od wilków — część ich populacji ok. 12 tysięcy lat temu zbliżyła się do siedzib ludzkich rozpoczynając okres oswajania; praprzodkami psa domowego były formy psów znane ze szczątków kostnych z różnych okresów paleolitu, udomowione mniej więcej jednocześnie w różnych ośrodkach, głównie południowo-wschodniej Azji i Afryki, skąd przedostały się wraz z człowiekiem do Indii, Chin, Australii, na Sumatrę, Jawę oraz do Europy i Ameryki Północnej; z psem domowym krzyżowały się kojoty i szakale. Człowiek korzystał początkowo z pomocy psów na polowaniach, później w pilnowaniu obejścia, a następnie pasących się stad; w wyniku mniej lub bardziej świadomej selekcji i krzyżowania wyhodowano ok. 400 ras i odmian psa domowego, różniących się wzrostem, masą ciała, pokrojem, użytkowością, umaszczeniem i innymi cechami; do najważniejszych grup ras należą m.in.: charty, jamniki, setery, wyżły, owczarki; pod względem użytkowości rozróżnia się m.in. psy myśliwskie, pasterskie, obrończe, pociągowe, policyjne, szkoli się je też dla wojska, na przewodników niewidomych. Wychowanie i tresurę psa domowego ułatwia jego doskonały węch, słuch, dobra pamięć węchowa i słuchowa, zdolność orientacji przestrzennej, inteligencja i łatwość przywiązywania się do człowieka. Żyje do ok. 20 lat, całkowitą sprawność fizyczną i psychiczną zachowuje do 8–9 lat; dojrzałość płciową osiąga między 6 a 10 miesiącem życia, dojrzałość fizyczną w wieku 1,5–2 lat, ruja u suki występuje 2 razy do roku; suka pokryta przez kilka psów może być zapłodniona przez każdego z nich i wtedy w miocie są szczenięta po różnych ojcach; ciąża trwa 58–63 dni; w miocie przeciętnie od 4 (u ras małych) do 8 szczeniąt (u dużych), rodzą się one „ślepe”, z zamkniętymi oczami, które otwierają po 9–12 dniach. Nauką zajmującą się psami jest kynologia; największą światową organizacją hodowców psów — Międzynarodowa Federacja Kynologiczna, do której należy m.in. Polski Związek Kynologiczny; jej celem jest m.in.: ujednolicenie zasad obowiązujących w hodowli psów rasowych, ustalenie wzorców ras, organizacja wystaw psów rasowych, przyznawanie tytułów championów piękności i pracy oraz ochrona psów. 2003 w USA zsekwencjonowano genom psa (pudla), opisując 2,4 mld par zasad DNA; 2005 podano dokładny opis całego genomu.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Dingo, Canis dingofot. T. Kokoszko/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Mastiff rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Dalmatyńczyk rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Buldog angielski rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Chow-chow rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bokser rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bernardyn rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Ratlerek rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bolończyk rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bulterier rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Shih-tzu rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Mops rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Dog niemiecki rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Pointer rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Rottweiler rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Pit bulterier rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Shar pei rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bulmastif rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Czin japoński rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Nagi pies meksykański rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Labrador retriever rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Pekińczyk rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Nowofunland rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Pudel średnirys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Chihuahua rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Cocker spaniel rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Sznaucer olbrzym rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Chart afgański rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Bobtail rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Yorkshire terrier rys. M. Żuk/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Pies, tropy fot. J. Romanowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia