chemia analityczna,
dział chemii, dyscyplina nauk., której zadaniem jest opracowywanie, rozwijanie i zastosowanie metod, instrumentów i strategii, w celu uzyskania informacji o składzie chem. materiałów i ich zmienności w czasie i przestrzeni.
chemia analityczna
Encyklopedia PWN
Chemia analityczna jest jednym z najstarszych działów chemii. Już w starożytności znano praktyczne sposoby rozpoznawania niektórych minerałów i metali. Jednak dopiero w XVII w. R. Boyle wprowadził termin „analiza” i usystematyzował znane wówczas reakcje analit., opracował także wiele nowych. Badania składu ilościowego zapoczątkowali A.S. Marggraf i J. Black w XVIII w., a podstawy analizy wagowej ilościowej stworzono po sformułowaniu przez A.L. Lavoisiera i M. Łomonosowa iprawa zachowania masy oraz stwierdzeniu T.O. Bergmana, że w celu oznaczenia pierwiastka można go wydzielić w postaci trudno rozpuszczalnych związku o znanym składzie. W XIX w. J. Gay-Lussac oprac. metody analizy miareczkowej, a J. Liebig analizę elementarną związków organicznych. Największy rozwój klas. metod chemii analitycznej nastąpił w 2. poł. XIX w. Metody analizy instrumentalnej, wykorzystujące osiągnięcia fizyki, rozwijają się od pocz. XX w.; w ich rozwój istotny wkład wnieśli G. Kirchhoff i R.W. Bunsen (analiza spektralna), W. Ostwald, J. Heyrowský i J.M. Kolthoff (analiza elektrochemiczna), a M.S. Cwiet, A.J.P. Martin i R.L.M. Synge — w rozwój chromatografii.
Do rozwoju chemii analitycznej w Polsce wybitnie przyczynili się m.in. T. Miłobędzki, M. Struszyński, B. Bobrański, E. Sucharda oraz W. Kemula. W ostatnich latach obserwuje się szybki rozwój metod chemii analitycznej, wprowadza się nowe techniki analit., automatyzację i komputeryzację, które umożliwiają większą precyzję i dokładność pomiaru, ułatwiają przetwarzanie i opracowywanie wyników, wpływa to na rozszerzanie zastosowań chemii analitycznej (analiza chemiczna).
W rozwoju i koordynacji badań tej interdyscyplinarnej dziś dziedziny wiedzy ważną funkcję pełni Wydział Chemii Analit. Federacji Eur. Towarzystw Chem. (FECS), organizujący międzynar. konferencje (np. Euroanalysis odbywające się co 3 lata) i sympozja. Amerykańskie Tow. Chem. organizuje coroczne Pittsburgh Conference on Analytical Chemistry odbywające się w różnych miastach USA. Istotne znaczenie w organizacji, standaryzacji i ustalaniu terminologii, a także propagowaniu nowych osiągnięć ma Wydział Chemii Analitycznej Międzynar. Unii Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC). Do najważniejszych czasopism należą: „Analytical Chemistry”, organ Amer. Tow. Chem., „The Analyst” — organ Król. Tow. Chem. w Wielkiej Brytanii, „Fresenius’ Zeitschrift für Analytische Chemie” oraz międzynar. czasopisma „Analytica Chimica Acta” i „Talanta”.
Bibliografia
K. DANZER, E. THAN, D. MOLCH Analityka, Warszawa 1993;
W. SZCZEPANIAK Metody instrumentalne w analizie chemicznej, wyd. 3 Warszawa 1999;
J. MINCZEWSKI, Z. MARCZENKO Chemia analityczna, wyd. 8 zmienione, t. 1–2, Warszawa 2001;
A. HULANICKI Współczesna chemia analityczna. Wybrane zagadnienia Warszawa 2001.
