Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie (PSZ),
regularne formacje wojskowe stanowiące część Sił Zbrojnych RP, organizowane od jesieni 1939 poza granicami kraju, na podstawie sojuszniczych umów wojskowych zawartych z Francją i Wielką Brytanią;
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
Encyklopedia PWN
dowodzone przez Naczelnego Wodza: IX 1939–VII 1943 generała W. Sikorskiego (od XII 1939 Naczelnego Wodza całości Sił Zbrojnych RP), VII 1943–IX 1944 generała K. Sosnkowskiego, IX 1944–XI 1946 generała T. Komorowskiego (podczas jego pobytu w niewoli niemieckiej, II–V 1945 obowiązki Naczelnego Wodza pełnił generał W. Anders); od IX 1939 tworzono Wojsko Polskie we Francji 1939–40, którego jednostki (łącznie ok. 85 tys. żołnierzy) walczyły w Norwegii pod Narwikiem (V–VI 1940) i kampanii francusko-niemieckiej (VI 1940); VI 1940 część żołnierzy (ok. 27 tys.) została ewakuowana do Wielkiej Brytanii i Palestyny; w Szkocji utworzono Pierwszy Korpus Polski, 1942 w jego składzie Pierwszą Dywizję Pancerną; 1941 sformowano Pierwszą Samodzielną Brygadę Spadochronową w celu wsparcia przyszłego powstania powszechnego w kraju; VIII–XII 1941 Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich broniła Tobruku; od IX 1939 okręty Polskiej Marynarki Wojennej ochraniały konwoje w bitwie o Atlantyk oraz operacjach aliantów na Morzu Śródziemnym i w cieśninie La Manche podczas lądowania aliantów w Normandii (1944); V–VI 1940 lotnicy Polskich Sił Powietrznych walczyli w obronie Francji, od VIII 1940 (dywizjony lotnicze polskie w Wielkiej Brytanii 1940–45) w bitwie o Wielką Brytanię, następnie uczestniczyli w wyprawach lotniczych nad Niemcy i wsparciu inwazji aliantów we Francji oraz przerzucaniu do kraju ludzi (cichociemnych) i sprzętu; po zawarciu układu politycznego i umowy wojskowej między rządem RP na uchodźstwie a władzami ZSRR, od VIII 1941 była formowana Armia Polska w ZSRR 1941–42 (III 1942 liczyła ok. 65 tys. żołnierzy), która po ewakuacji IV–IX 1942 do Iraku została połączona z WP na Środkowym Wschodzie w Armię Polską na Wschodzie; VII 1943 z większości jej sił zorganizowano Drugi Korpus Polski (ok. 50 tys. żołnierzy), XII 1943–IV 1944 przerzucony do Włoch; jego żołnierze walczyli w bitwach o: Monte Cassino (11–18 V 1944), Piedimonte, Ankonę (VI–VII 1944), Bolonię (IV 1945). Od VIII 1944 w walkach we Francji (8–22 VIII 1944 Falaise), Belgii, Holandii (28–30 X 1944 Breda) i północnych Niemczech (V 1945 Wilhelmshaven) uczestniczyła 1 Dywizja Pancerna, a 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa walczyła w operacji powietrzno-desantowej pod Arnhem (21–25 IX 1944); po zakończeniu działań wojennych jednostki PSZ na Zachodzie (V 1945 ok. 200 tys. żołnierzy) pełniły służbę w ramach wojsk okupacyjnych w Niemczech i Włoszech, 1946–47 zostały rozwiązane, część żołnierzy powróciła do kraju, większość wstąpiła do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, później pozostała na uchodźstwie.