Norwegia. Gospodarka

Norwegia. Gospodarka.

Norwegia jest wysoko rozwiniętym krajem przemysłowym z gospodarką opartą na wydobyciu i eksporcie ropy naftowej (3. eksporter światowy, po Arabii Saudyjskiej i Rosji) i gazu ziemnego oraz rybołówstwie; należy do państw o najwyższym standardzie życia na świecie; produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wg parytetu siły nabywczej 53 tys. dolarów USA (2007) — jeden z najwyższych w świecie. 1993–2000 wyraźny wzrost gospodarczy — efekt rządowego programu rozwoju ekonomicznego z 1992, opracowanego dla przezwyciężenia kryzysu gospodarki z 2. połowy lat 80. W 2007 przemysł wytworzył 42,9% PKB, rolnictwo 2,4%, usługi 54,7%. Sektor naftowy i energetyczny jest kontrolowany w dużym stopniu przez rząd (udział w największych koncernach: Statoil — ok. 70%, Norsk Hydro — ok. 44%), który nadwyżki budżetowe lokuje w funduszu Statens pensjonsfond utland, stworzonym 1990 dla zrównoważenia ewentualnego obniżenia dochodów w związku ze zmianami cen ropy oraz wyczerpywania się zasobów; fundusz zgromadził ok. 250 mld dolarów USA (połowa 2006), w większości inwestując je za granicą.

Przemysł.

Najważniejszymi surowcami miner. są ropa naft. i gaz ziemny wydobywane z norw. sektora szelfu na M. Północnym i M. Norweskim, poza tym eksploatuje się rudy żelaza (gł. w okolicach Mo i Rana), miedzi — k. Løkken, Sulitjelma i Røros, tytanu, niklu i molibdenu — w Knaben (jedno z najważniejszych złóż w Europie), także rudy cynku i ołowiu oraz srebro, siarkę, surowce skalne — wapienie i granity. Produkcja energii elektrycznej 110,4 mld kW·h (2004), w przeliczeniu na 1 mieszk. 2003 wyniosła 23,5 tys. kW·h (najwięcej w świecie); moc zainstalowana w elektrowniach ponad 28 tys. MW, 99,4% produkcji energii pochodzi z elektrowni wodnych (2002). Głównymi gałęziami przemysłu przetwórczego są: przemysł elektrochem. z produkcją m.in. ciężkiej wody, amoniaku, chloru i karbidu, przemysł środków transportowych, zwłaszcza stoczn. (w tym także budowa platform wiertniczych do wydobywania ropy naft. i gazu), przemysł drzewny i celulozowo-papierniczy, hutnictwo żelaza, aluminium i cynku, rafinacja miedzi oraz przemysły: maszyn., metal., włók., elektrotechniczny, spoż. (zwłaszcza rybny), porcelanowy i rafineryjny; ośrodki przem. są skupione w południowej części kraju oraz na wybrzeżach, największym jest Oslo.

Rolnictwo.

Warunki naturalne dla produkcji roślinnej w Norwegii należą do jednych z najgorszych w Europie (krótki okres wegetacyjny, słabe gleby); użytki rolne zajmują ok. 3% pow. kraju; grunty orne i sady zajmują 0,9 mln ha, łąki i pastwiska — 0,1 mln ha. Rolnictwo charakteryzuje wysoki stopień mechanizacji (1 ciągnik przypada na 6,7 ha użytków, 2002) oraz zużycia nawozów sztucznych — ok. 200 kg na 1 ha. Ze względu na krótki okres wegetacyjny w Norwegii uprawia się ze zbóż gł. jęczmień oraz owies (na południu też pszenicę), poza tym ziemniaki i rośliny pastewne; coraz większe znaczenie gosp. zyskuje uprawa warzyw i drzew owocowych, gł. w południowej części kraju. Rozwinięte uprawy szklarniowe. Spada pogłowie zwierząt hodowlanych; hoduje się bydło gł. typu mlecznego i owce, a w północnej części — renifery; powszechna jest hodowla zwierząt futerkowych, zwłaszcza lisów. Ważnym działem gospodarki Norwegii pozostaje, m.in. dzięki obfitości ryb w wodach przybrzeżnych, rybołówstwo (2,7 mln t, 2002), mimo rzeczywistego zmniejszania się połowów; łowi się gł. śledzie, makrele i dorsze (do 1987 również wieloryby); największymi portami rybackimi są Bergen i Stavanger. Duże znaczenie w gospodarce odgrywa leśnictwo, lasy zajmują 26% pow. kraju.

Turystyka.

Kraj b. atrakcyjny turyst., szczególnie pod względem przyr. (fiordy, lodowce, daleka Północ); 2005 Norwegię odwiedziło 3,6 mln turystów z zagranicy. wpływy z turystyki 3,4 mld dol. USA.

Transport i łączność.

Położenie na półwyspie i znaczna rozciągłość kraju wzdłuż mor. wybrzeży determinują w Norwegii rodzaj transportu; podstawową rolę odgrywa żegluga pełnomor. i przybrzeżna; gł. portami handl. są: Oslo, Bergen i Stavanger. Ze względu na górzyste ukształtowanie powierzchni i trudne warunki budowy, sieć linii kol. jest w Norwegii rzadka, a jej długość wynosił 4,1 tys. km (w tym ok. 2,7 tys. km zelektryfikowanych); szlaki kol. prowadzą przez ok. 750 tuneli i 3000 mostów. Około 80% lądowych przewozów towarowych i pasażerskich przypada na transport samochodowy; długość dróg kołowych 92,5 tys. km (78% utwardzonych); 2001 został oddany do użytku najdłuższy lądowy tunel na świecie — Laerdal (24,5 km); w użytkowaniu 1,9 mln sztuk samochodów osobowych i 465 tys. ciężarowych (2002); 99 różnego typu lotnisk (2006), w większości z utwardzonymi pasami startowymi; gł. portem lotn. jest Gardermoen k.  Oslo. Jedna z najnowocześniejszych sieci łączności w Europie; 3,3 mln abonentów telefonii stacjonarnej (734 na 1000 mieszk. — jeden z najwyższych wskaźników na świecie); w użytkowaniu 4,8 mln telefonów komórkowych.

Handel zagraniczny.

Wartość eksportu 103,3 mld dol. USA (2005), importu 54,9 mld dol. USA. Norwegia eksportuje gł. ropę naft. i gaz ziemny oraz materiały ropopochodne (stanowiące ok. 60% wywozu), produkty chem., metale kolorowe, statki, ryby i przetwory rybne; importuje: maszyny, urządzenia, środki transportu i in. artykuły przem., elektronikę, odzież oraz żywność; handel gł. z krajami UE (Wielką Brytanią, Holandią, Francją, Niemcami, krajami skand.) oraz z USA i Chinami.

Mjøsa, pola uprawne nad jeziorem (Norwegia)

Lofoty, osada rybacka (Norwegia)

Trondheim, miasto portowe (Norwegia)