Hiszpania. Ustrój polityczny

Hiszpania. Ustrój polityczny.

Hiszpania jest dziedziczną monarchią parlamentarną. Obowiązuje konstytucja z 1978. Głową państwa jest król, symbol jedności i trwałości państwa oraz jego najwyższym reprezentantem. Osoba króla jest nietykalna, nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności. Jego akty urzędowe wymagają kontrasygnaty. Król powołuje premiera, członków rządu, jest naczelnym dowódcą sił zbrojnych, rozwiązuje parlament, sankcjonuje ustawy, korzysta z prawa łaski. Faktyczna pozycja obecnego króla w systemie politycznym wynika z jego wielkiego osobistego autorytetu, związanego z rolą, jaką odegrał w przechodzeniu do demokracji parlamentarnej w Hiszpanii.

Władzę ustawodawczą sprawuje 2-izbowy parlament, Kortezy Generalne, złożony z Kongresu Deputowanych i Senatu, o kadencji 4-letniej. Wybory do 350-osobowy Kongres są powszechne, bezpośrednie, równe i proporcjonalne, z głosowaniem tajnym. Senat jest izbą reprezentacji terytorialnej; 208 senatorów pochodzi z wyborów powszechnych, większościowych, wg zasady równej reprezentacji wszystkich prowincji, ponadto 50 senatorów jest wybieranych przez zgromadzenia ustawodawcze regionów autonomicznych. Władza wykonawcza należy do rządu. Premiera, o dominującej pozycji w rządzie, powołuje król za zgodą Kongresu Deputowanych. Rząd musi mieć zaufanie Kongresu. Dla zapobieżenia częstym i długotrwałym kryzysom rządowym konstytucja przyjęła, tak jak w Polsce, procedurę tzw. konstruktywnego wotum nieufności.

Wymiar sprawiedliwości należy do niezawisłych sądów. Najwyższą instancją sądownictwa jest Trybunał Najwyższy. Organem kierowniczym sądownictwa jest powoływana przez króla 21-osobowa Rada Główna Władzy Sądowej, pod przewodnictwem prezesa Trybunału Najwyższego. Zgodności prawa z konstytucją strzeże Trybunał Konstytucyjny. Nad poszanowaniem praw obywatelskich czuwa wysoki komisarz parlamentu, obrońca ludu (ombudsman).

Hiszpania jest państwem unitarnym, zdecentralizowanym. Dzieli się na 17 regionów autonomicznych, które obejmują jedną lub kilka prowincji. Każdy region ma własny statut (konstytucję), 1-izbowe zgromadzenie ustawodawcze (parlament), a także organy wykonawcze: przewodniczącego i rząd. Stosunki między regionalnymi rządami i parlamentami są uregulowane wg zasad systemu parlamentarno-gabinetowego. Niezależnie od autonomii regionalnej istnieje system samorządu terytorialnego (w gminach i prowincjach).