Kortezy
 
Encyklopedia PWN
Kortezy
[hiszp. i portug. cortes < łac.]:
1) stanowe zgromadzenia przedstawicielskie w średniowiecznych państwach Półwyspu Iberyjskiego: Aragonii, Kastylii, Katalonii, Leónie, Portugalii, Nawarze i Walencji; wyłoniły się z rady królewskiej, do której, oprócz przedstawicieli rycerstwa i duchowieństwa, od XII–XIII w. powoływano także delegatów miast; najstarsze 1188 w Leónie; największe znaczenie XIV–XV w.; zwoływane przez króla, uchwalały podatki, odbierały przysięgę przestrzegania przywilejów, pełniły funkcję doradczą; w Kastylii XIV–XVI w. przekształciły się stopniowo w reprezentację 18 miast; od końca XV w. ich rola była ograniczana; w XVII w. zwoływane sporadycznie, w Portugalii po raz ostatni 1698; w Hiszpanii od 1724 Kortezy wszystkich części państwa obradowały wspólnie, faktycznie pozbawione uprawnień; w czasie walki z najazdem francuskim zwołane 1810 w Kadyksie, 1812 uchwaliły liberalną konstytucję (1814 zniesioną);
2) w 1820–1910 parlament Portugalii w dobie monarchii konstytucyjnej, od 1826 — 2-izbowy;
3) w Hiszpanii XIX–XX w. parlament, którego struktura (1 lub 2 izby) i kompetencje ulegały zmianom zależnym od stopnia liberalizacji politycznej; 1931–39 1-izbowy parlament republiki, organ ustawodawczy, z wyborów powszechnych; za dyktatury F. Franco, od 1942 1-izbowe zgromadzenie o charakterze głównie doradczym, po części: z nominacji, z urzędu i z wyboru przez korporacje zawodowe i samorządy; od 1977 2-izbowy parlament (Senat i Kongres Deputowanych), którego kompetencje reguluje uchwalona przezeń 1978 konstytucja.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia