Walencja
 
Encyklopedia PWN
Walencja, katalońskie Comunitat Valenciana, hiszp. Comunidad Valenciana, País Valenciano, Reino de Valencia,
region autonomiczny i kraina historyczna we wschodniej Hiszpanii, nad M. Śródziemnym;
pow. 23,3 tys. km2, 5,0 mln mieszk. (2014); stolica Walencja, inne gł. miasta i ośr. gosp.: Alicante, Elche, Castellón de la Plana. Powierzchnia górzysta i wyżynna (G. Iberyjskie, Meseta Iberyjska), jedynie na wybrzeżu niziny; gł. rzeki — Júcar i Turia. Ważny region roln.-przem.; 1/3 ziem uprawnych sztucznie nawadniana; uprawia się drzewa cytrusowe, gł. pomarańcze (80% krajowych zbiorów), oliwki, winorośl, ryż, pszenicę, tytoń, warzywa, palmę daktylową (oprócz południowej Andaluzji, jedyny obszar w Europie) oraz bawełnę, figowce, granatowce, migdałowce; hodowla bydła, trzody chlewnej, kóz; dobrze rozwinięty przemysł, m.in. środków transportu (stoczn., samochodowy), chem., miner. (cementowy, szklarski), maszyn., włók., spoż.; istotną rolę w gospodarce odgrywa hutnictwo żelaza i metali nieżel.; rafinacja ropy naftowej; rybołówstwo; gł. porty mor.: Castellón de la Plana, Walencja, Alicante, Sagunto (przywóz gł. rud żelaza, węgla kam., ropy naftowej, wywóz produktów rolnych); na wybrzeżu Costa del Azahar i Costa Blanca rozwinięta turystyka.
Historia. W wyniku rozpadu kalifatu kordobańskiego ziemie te 1021 wyodrębniły się jako samodzielny emirat Walencji; po panowaniu 1094–1102 Cyda i jego żony, Jimeny, rządzone przez gubernatorów Almorawidów, a 1151–1238 przez lokalnych władców jako wasali Almohadów; 1232–45 opanowane w toku rekonkwisty przez Jakuba I Zdobywcę i związane — jako autonomiczne królestwo — z krajami Korony aragońskiej; kolonizowane przez osadników z Katalonii; 1519–22 bunt bractw pospólstwa (germanias) miast Walencji, stłumiony przez możnych i siły król.; od tego czasu regres gosp., pogłębiony po wygnaniu 1609 ponad 100 tys. morysków (20–30% ludności regionu); 1707, w czasie hiszp. wojny sukcesyjnej 1701–14, likwidacja autonomii; w czasie I i II Republiki Hiszp. (1873 i 1931–36) ruchy na rzecz autonomii Walencji; 1982 przyjęcie statusu wspólnoty autonomicznej: regionalny parlament i rząd; oprócz partii ogólnohiszp. działa regionalna Unia Walencji (poparcie ok. 8% wyborców).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia