Hiszpania. Muzyka
 
Encyklopedia PWN
Hiszpania. Muzyka.
We wczesnym średniowieczu w Hiszpanii wykształcił się śpiew liturgiczny, tzw. wizygocki, przeobrażony później pod wpływem ekspansji arab. w mozarabski. Rozwijały się też pieśni jednogłosowe cantigas (przeważnie ku czci Marii Panny), nadto śpiew wielogłosowy (Codex Calixtinus z ok. 1150 — jedno z najstarszych źródeł organum). W XVI w. nastąpił rozkwit zarówno rel. polifonii wok. (C. Morales, F. Guerrero, T.L. de Victoria), jak i muzyki organowej (A. de Cabezón), lutniowej (L. Milán, L. de Narváez, M. de Fuenllana) oraz teorii muzyki (R. de Pareja, J. Bermudo, D. Ortiz, F. Salinas). W XVII w. działał organista J.J. Cabanilles, rozwinęła się oryginalna forma opery zarzuela, która po 1750 przekształciła się w popularne formy teatru lit.: tonadillę i sainete; XVIII w. był okresem silnych wpływów wł. opery neapolitańskiej (V. Martin y Soler, na dworze w Madrycie działał też wł. śpiewak, kastrat G.B. Farinelli) i muzyki klawesynowej (A. Soler); wpływy obce utrzymywały się w XIX w. Od poł. XIX w. podjęto próby wskrzeszenia tradycji zarzueli (F.A. Barbieri, E. Arrieta, M.S. Fuertés); inicjatorem szkoły nar. był. F. Pedrell, a czołowymi jej przedstawicielami kompozytorzy o świat. sławie: I. Albéniz, E. Granados, M. de Falla; inni znani kompozytorzy hiszp.: A. Vives, J. Pahissa, O. Esplá, J. Turina, E. i R. Halffter, J. Rodrigo. W 1830 powstało konserwatorium w Madrycie, 1838 — w Barcelonie, 1850 — Teatro Real w Madrycie i 1856 — Teatro de la Zarzuela tamże. Słynni hiszp. artyści to: śpiewacy — rodzina García, M. Fleta, V. de Los Angeles, T. Berganza, M. Caballé, P. Domingo, J. Carreras; skrzypkowie — P. Sarasate, J. Manén; wiolonczeliści — P. Casals, G. Cassadó; gitarzysta A. Segovia, harfista N. Zabaleta, pianista J. Iturbi.
Ludowa muzyka hiszp. jest wyraźnie zróżnicowana regionalnie; silne wpływy orientalne (arab., żydowskie, cygańskie), zwłaszcza w Andaluzji (błyskotliwe canto flamenco), gdzie jest uprawiana seguidilla, fandango (lokalne odmiany: malagueña, granadina); inne popularne tańce hiszp. to jota (w Aragonii), bolero, habanera i znana z suit XVIII w. — sarabanda; jest także reprezentowana liryka i epika (zwłaszcza w Katalonii) w pieśniach miłosnych, romansach (wykonywanych przez juglares), również pieśni rel. (ballady, pieśni maryjne); najpopularniejsze instrumenty: gitara, również lutnia, kastaniety, cymbały, skrzypce, krótkie flety, odmiany bębna.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia