pies domowy

pies domowy, Canis familiaris,

najstarszy udomowiony przez człowieka ssak mięsożerny;

pochodzi prawdopodobnie od wilków — część ich populacji ok. 12 tysięcy lat temu zbliżyła się do siedzib ludzkich rozpoczynając okres oswajania; praprzodkami psa domowego były formy psów znane ze szczątków kostnych z różnych okresów paleolitu, udomowione mniej więcej jednocześnie w różnych ośrodkach, głównie południowo-wschodniej Azji i Afryki, skąd przedostały się wraz z człowiekiem do Indii, Chin, Australii, na Sumatrę, Jawę oraz do Europy i Ameryki Północnej; z psem domowym krzyżowały się kojoty i szakale. Człowiek korzystał początkowo z pomocy psów na polowaniach, później w pilnowaniu obejścia, a następnie pasących się stad; w wyniku mniej lub bardziej świadomej selekcji i krzyżowania wyhodowano ok. 400 ras i odmian psa domowego, różniących się wzrostem, masą ciała, pokrojem, użytkowością, umaszczeniem i innymi cechami; do najważniejszych grup ras należą m.in.: charty, jamniki, setery, wyżły, owczarki; pod względem użytkowości rozróżnia się m.in. psy myśliwskie, pasterskie, obrończe, pociągowe, policyjne, szkoli się je też dla wojska, na przewodników niewidomych. Wychowanie i tresurę psa domowego ułatwia jego doskonały węch, słuch, dobra pamięć węchowa i słuchowa, zdolność orientacji przestrzennej, inteligencja i łatwość przywiązywania się do człowieka. Żyje do ok. 20 lat, całkowitą sprawność fizyczną i psychiczną zachowuje do 8–9 lat; dojrzałość płciową osiąga między 6 a 10 miesiącem życia, dojrzałość fizyczną w wieku 1,5–2 lat, ruja u suki występuje 2 razy do roku; suka pokryta przez kilka psów może być zapłodniona przez każdego z nich i wtedy w miocie są szczenięta po różnych ojcach; ciąża trwa 58–63 dni; w miocie przeciętnie od 4 (u ras małych) do 8 szczeniąt (u dużych), rodzą się one „ślepe”, z zamkniętymi oczami, które otwierają po 9–12 dniach. Nauką zajmującą się psami jest kynologia; największą światową organizacją hodowców psów — Międzynarodowa Federacja Kynologiczna, do której należy m.in. Polski Związek Kynologiczny; jej celem jest m.in.: ujednolicenie zasad obowiązujących w hodowli psów rasowych, ustalenie wzorców ras, organizacja wystaw psów rasowych, przyznawanie tytułów championów piękności i pracy oraz ochrona psów. 2003 w USA zsekwencjonowano genom psa (pudla), opisując 2,4 mld par zasad DNA; 2005 podano dokładny opis całego genomu.

Dingo, Canis dingo

Mastiff

Dalmatyńczyk

Buldog angielski

Chow-chow

Bokser

Bernardyn

Ratlerek

Bolończyk

Bulterier

Shih-tzu

Mops

Dog niemiecki

Pointer

Rottweiler

Pit bulterier

Shar pei

Bulmastif

Czin japoński

Nagi pies meksykański

Labrador retriever

Pekińczyk

Nowofunland

Pudel średni

Chihuahua

Cocker spaniel

Sznaucer olbrzym

Chart afgański

Bobtail

Yorkshire terrier