włókiennictwo

włókiennictwo,

gałąź nauki oraz przemysłu zajmująca się wytwarzaniem półwyrobów i wyrobów włókienniczych (tekstyliów) z surowców włókienniczych,

włókiennictwo obejmuje m.in.: roszarnictwo, przędzalnictwo, tkactwo, dziewiarstwo (dzianina), technologie wyrobu włóknin i przędzin, powroźnictwo, pasamonictwo, wykończalnictwo. Podstawowymi procesami technologicznymi przemysłu włókienniczego są: przędzenie, tkanie i dzianie oraz wykończanie wyrobów włókienniczych. Wrzeciona ręczne do przędzenia i krosno ręczne do tkania były znane już ponad 7000 lat temu. Rozwój przemysłu włókienniczego rozpoczął się od rewolucji przemysłowej w Anglii na przełomie XVIII i XIX w., kiedy zastąpiono ręczne wrzeciono i krosno maszynami; do lat 90. największymi producentami wyrobów bawełnianych były: Indie (Bombaj, Ahmadabad, Śolapur, Nagpur, Delhi, Kalkuta), USA (stany: Karolina Północna i Południowa, Georgia, Alabama, region Nowej Anglii), Rosja (Moskwa, Iwanowo, Jarosław, Kalinin), Francja (Lille, Miluza), Niemcy (Westfalia), Włochy (Lombardia), Wielka Brytania (Manchester, Leeds), Egipt; do głównych producentów wyrobów wełnianych należą: Rosja, Japonia, USA (region Nowej Anglii, stan Nowy Jork), Włochy (okręgi Biella, Prato), Wielka Brytania, Francja. Największymi eksporterami wyrobów włókienniczych są: Włochy, Niemcy, Hongkong i Chiny. Obok tradycyjnych technik wytwarzania wprowadzono w ostatnim ćwierćwieczu nowe: teksturowanie, przędzenie bezwrzecionowe, tkanie bezczółenkowe; powstały nowe wyroby: jedwabie teksturowane, przędze elastyczne, puszyste, rdzeniowe, oraz tekstylia: przędziny, włókniny, laminaty; rozpowszechniły się włókna chemiczne, a zwłaszcza syntetyczne, oraz nowe techniki wykańczania nadające wyrobom specjalne właściwości (niepalność, odporność na mięcie, niekurczliwość itp.). Włókiennictwo wytwarza coraz więcej wyrobów do celów technicznych: na budowle pneumatyczne, transportery, poszycia balonów, spadochrony, pneumatyczny sprzęt pływający, także na namioty, wyposażenie turystyczne, geotekstylia (wyroby włókiennicze używane do wyrobu dróg, zbiorników wodnych), agrotekstylia (maty izolacyjne, podkłady do wegetacji roślin), medtekstylia (wata, bandaże, protezy, np. naczyniowe dla kardio- i neurochirurgii).

W Polsce tradycje włókiennicze mają w wielu ośrodkach ponad 400 lat: sukiennictwo w Bielsku (początek XVI w.), tkactwo lniarskie, a następnie bawełniarstwo w Bielawie (początek XV w.), manufaktury sukna i dywanów w Białymstoku (połowa XVII w.). Przemysł włókienniczy powstał w Polsce w XIX w. (Łódź, Żyrardów) i na początku XX w. W latach 70. XX w. polski przemysł włókienniczy został znacznie rozbudowany i unowocześniony. Po 1989 zmniejszył się eksport tekstyliów do krajów byłego ZSRR, a równocześnie wystąpił bardzo duży, niekontrolowany import tekstyliów z Wietnamu, Korei, Chin oraz Rosji, Ukrainy, a także odzieży używanej. W wyniku tej sytuacji drastycznie zmalała w Polsce produkcja włókiennicza i wielkość zatrudnienia. W 2000 nastąpiło zahamowanie spadkowych tendencji w przemyśle włókienniczym, a obecnie należy on do najbardziej sprywatyzowanych przemysłów w Polsce.