wełna

wełna,

okrywa włosowa owiec, kóz, wielbłądów, lam i in., zawierająca włókna (włosy) nadające się do przerobu;

u owiec stanowi runo, a po zdjęciu z żywego zwierzęcia — wartościowy surowiec włókienniczy. Użytkowanie i przerób wełny owczej znano w starożytności w krajach Bliskiego Wschodu i śródziemnomor., w środkowej Europie — w średniowieczu. W przemyśle włók. rozróżnia się wełny: 1) żywą, uzyskiwaną z żywych zwierząt; 2) skórną — ze zwierząt martwych; 3) garbarską — ze skór odwłosionych w garbarniach; 4) futrzarską — z odpadów przemysłu futrzarskiego. Wełna żywa nadaje się do przędzenia zgrzebnego i czesankowego, pozostałe rodzaje (gł. w połączeniu z wełną żywą) do przędzenia zgrzebnego (przędza niższych gatunków); wełna wtórna, ponowna (z rozwłóknionych ścinków i szmat wełn.), w połączeniu z wełną żywą — na przędzę zgrzebną. Najwyższego gatunku wełny owczej, o włosach puchowych (dł. od 4–5 do 10–12,5 cm), dostarczają merynosy (w Polsce merynos pol. i bułgarski); nieco grubszej wełny dostarczają ang. rasy owiec nizinnych, fr. ildefransy, hol. teksle, pol. owce nizinne i długowełniste, wełnę mieszaną — rasy prymitywne (np. cakle, wrzosówki). Wełnę owczą jednolitą przerabia się na przędzę do wyrobu tkanin, dzianin, nici (wyroby te także są nazywane wełną) itp.; wełną mieszaną — na dywany, koce, derki, filce itp.