smoła

smoła,

ciekła, oleista lub mazista mieszanina związków chemicznych otrzymywana podczas ogrzewania paliw stałych bez dostępu powietrza.

1) Smoła węglowa jest otrzymywana w procesach odgazowania węgla kam.; jej skład chem. zależy od sposobu przeróbki. W procesie niskotemperaturowego odgazowania węgla, zw. wytlewaniem (temp. 550–750°C), gł. węgla kam., także brunatnego, otrzymuje się tzw. s. wytlewną, s. niskotemperaturową, prasmołę. W procesach odgazowania wysokotemperaturowego węgli (temp. 900–1300°C) powstaje tzw. s. wysokotemperaturowa, s. koksownicza, o większej niż w s. niskotemperaturowej zawartości węglowodorów aromatycznych i heterocyklicznych oraz ich pochodnych; do najważniejszych składników s. koksowniczej należą: naftalen, antracen, benzen, fenole, zasady pirydynowe. Przeróbka s. węglowej polega na jej destylacji. W wyniku destylacji s. wytlewnej otrzymuje się frakcje, które wykorzystuje się jako oleje opałowe lub też poddaje się je dalszej przeróbce, np. krakingowi, uwodornianiu, w wyniku których otrzymuje się m.in. oleje napędowe, benzyny silnikowe; w wyniku destylacji s. wysokotemperaturowej otrzymuje się oleje (oleje smołowe) oraz pak; z produktów przeróbki tej s. wyodrębnia się wiele cennych surowców do produkcji m.in.: barwników, tworzyw sztucznych, środków ochrony roślin lub też stosuje się je do otrzymywania m.in. smół preparowanych, lepiku. 2) Smoła drzewna jest otrzymywana w wyniku rozkładu drewna (drewna destylacja); zawiera węglowodory, pochodne fenolu, aromatyczne hydroksykwasy, kwasy karboksylowe; jest źródłem cennych półproduktów chem. (jak np. krezol, gwajakol, pirokatechina, pirogallol, pak drzewny), które uzyskuje się poddając s. drzewną destylacji.