siateczka śródplazmatyczna

siateczka śródplazmatyczna, siateczka wewnątrzplazmatyczna, retikulum endoplazmatyczne,

biol. sieć obłonionych, spłaszczonych cystern i kanalików, występująca w cytoplazmie komórek eukariotycznych;

układ taki, stwarzający przedziały komórkowe (na jądro i cytoplazmę, a w cytoplazmie — mitochondria, endosomy, lizosomy, peroksysomy, aparat Golgiego), jest warunkiem istnienia procesów życiowych, ponieważ segreguje i kojarzy możliwości oddziaływania enzymów i ich substratów; zniszczenie tych przedziałów lub ich usztywnienie oznacza śmierć komórki; błony siateczki śródplazmatycznej (cytomembrany), na których znajdują się rybosomy, są zw. szorstkimi; w nich przebiega synteza białek przeznaczonych na wydzielenie z komórki (białka na potrzeby własne komórki są syntetyzowane na rybosomach w cytosolu); przedłużeniem błon siateczki szorstkiej jest zewn. blaszka błony jądra komórkowego; od ilości siateczki szorstkiej w komórce zależy jej zasadochłonność. Błony bez rybosomów zw. są gładkimi; tworzą one system kanalików i przestrzeni, w których odbywa się synteza lipidów do budowy błon, tu też syntetyzowane są hormony steroidowe; stąd uwalniane są do cytosolu jony Ca²⁺; z siateczki gładkiej zbud. jest aparat Golgiego, z niej też powstają peroksysomy (narząd komórkowy odpowiedzialny za detoksykację m.in. zbędnych produktów przemiany materii); ilość błon siateczki śródplazmatycznej zależy od rodzaju komórek.