materia
filoz. pojęcie z dziedziny ontologii (metafizyki) oznaczające rodzaj bytu: bądź jedynie istniejącego (monizm materialistyczny), bądź jednego z istniejących (dualizm, hylemorfizm);
[łac.],
materia
Encyklopedia PWN
materia jest racją wielości, podzielności, poznawalności oraz zasadą ograniczania i indywidualizacji. W jońskiej filozofii przyrody pojęcie materii oznaczało to, z czego są zbudowane ciała, zasadę bytu (arche) lub substrat wszechrzeczy. W koncepcji Arystotelesa materia pierwsza oznaczała czystą potencjalność (a w powiązaniu z formą podłoże zmian substancjalnych), materia druga zaś — podłoże zmian przypadłościowych, składnik substancji rozumianej jako rzecz jednostkowa. W filozofii nowożytnej materię, w przeciwieństwie do ducha, rozumiano jako byt rozciągły (zajmujący miejsce w przestrzeni) — ciało lub jako ogół ciał. Powstały jednak koncepcje, które nie zgadzały się na takie przeciwstawienie, uznając, iż życie i świadomość są nadbudowanymi właściwościami materii pojawiającymi się na odpowiednio złożonym stopniu organizacji (witalizm, marksizm). W filozofii przyrody przyjmuje się, że materia jest tym, co zachowuje się w przemianach i jest fundamentalnym aspektem wszystkiego, co istnieje.
