komunizm wojenny

komunizm wojenny,

polityka gospodarczo-społeczna bolszewików w czasie wojny domowej w Rosji 1917–22;

w tym celu w połowie 1918 wprowadzono pełną centralizację podziału i wymiany dóbr; obowiązywał państwowy monopol zbożowy i zakaz prywatnego handlu (likwidacja rynku uniemożliwiała normalną wymianę między miastem a wsią); państwo koncentrowało w swych rękach wszystkie nadwyżki zbożowe dostarczane przez chłopów w formie obowiązkowych kontyngentów (w praktyce zabierano wsi całą żywność); wprowadzono powszechny obowiązek pracy oraz ścisłą reglamentację zaopatrzenia w żywność ludności pracującej. Wobec katastrofalnych następstw gospodarczych i objawów sprzeciwu społecznego (powstanie tambowskie, kronsztadzkie powstanie) komunizm wojenny został zastąpiony 1921 podatkiem żywnościowym oraz Nową Ekonomiczną Polityką.