gibereliny
 
Encyklopedia PWN
gibereliny,
fitohormony (związki cykliczne o charakterze kwasów) zaliczane do terpenoidów (terpeny) zawierających 4-pierścieniowy rdzeń gibanu;
wyodrębniono i określono strukturę chem. ponad 100 giberelin, oznaczonych kolejno symbolami GA1, ... , GAn; wszystkie zawierają grupę karboksylową w pozycji 10 i metylową w położeniu 1; niewielkie różnice w budowie cząsteczki (np. w liczbie i rozmieszczeniu grup hydroksylowych, karboksylowych, metylowych, w układzie podwójnych wiązań itp.) powodują duże różnice w ich aktywności biol.; pierwszą giberelinę wyizolowano 1935 z produktów metabolizmu grzyba Gibberella fujikuroi, stanowiącego stadium workowe Fusarium moniliforme, pasożytującego na ryżu; synteza giberelin zachodzi gł. w tkankach merystematycznych (wzrostowych) pędu i korzenia; największe ilości giberelin zawierają niedojrzałe nasiona; aktywnie rosnące organy i tkanki młodych roślin zawierają więcej giberelin niż tkanki starsze i tkanki spoczynkowe; gibereliny są transportowane w tkance przewodzącej wraz z innymi substancjami: w ksylemie (drewno) w kierunku wierzchołka pędu, we floemie (łyko) — w kierunku podstawy. Gibereliny wywierają bardzo różnorodny wpływ na procesy fizjol. i reakcje biochem., np. biorą udział w regulacji kiełkowania nasion, spoczynku, zakwitania, w powstawaniu owoców partenokarpicznych (partenokarpia), wpływają na fotosyntezę, oddychanie, syntezę związków azotowych, metabolizm sacharydów, pobudzają syntezę i aktywność niektórych enzymów np. α- i β-amylazy; najbardziej charakterystycznym efektem jest stymulacja wydłużania międzywęźli pędu, szczególnie u odmian karłowatych. Gibereliny syntetyczne (w Polsce preparat Gibrescol) są stosowane np. w sadownictwie, ogrodnictwie ozdobnym i warzywnictwie.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia