dobra ekonomiczne
 
Encyklopedia PWN
dobra ekonomiczne,
ekon. rzeczy lub usługi zaspokajające potrzeby człowieka, powstałe jako rezultat procesu produkcji.
Dobra ekonomiczne klasyfikuje się według różnorodnych kryteriów. W zależności od przeznaczenia wyróżnia się: dobra konsumpcyjne i produkcyjne. Dobra konsumpcyjne dzieli się na trwałe (mieszkanie, samochód) i nietrwałe (żywność, kosmetyki). Dobra produkcyjne (kapitałowe lub inwestycyjne) — na środki trwałe i obrotowe. W zależności od praw własności wyróżnia się dobra prywatne i publiczne. Dobra prywatne i prawo ich użytkowania jest przypisane do konkretnej osoby, np. mieszkanie, samochód. Dobra publiczne to takie, których użytkowanie przez jedną osobę nie wyklucza użytkowania ich przez innych, np. oświetlenie ulic, obrona narodowa. Ze względu na hierarchię wartości istniejącą w danym społeczeństwie wyróżnia się też dobra społecznie pożądane, np. edukacja i dobra społecznie niepożądane, np. papierosy, alkohol. W zależności od dochodowej elastyczności popytu wyróżnia się dobra niższego rzędu (podrzędne, poślednie), dobra zwykłe (normalne) i dobra wyższego rzędu (luksusowe). Dobra niższego rzędu to takie, na które popyt spada w miarę zwiększania się dochodów, np. tanie wędliny, papierosy niskiej jakości, szare mydło. Dobra zwykłe to takie, na które popyt rośnie w miarę wzrostu dochodu, np. żywność, odzież. Dobra wyższego rzędu to takie, na które popyt rośnie szybciej od wzrostu dochodu, np. lepsze gatunkowo kosmetyki, droższe alkohole i papierosy, elegancka, markowa odzież itp. W zależności od mieszanej elastyczności popytu wyróżnia się dobra niezależne, komplementarne i substytucyjne. Dobra niezależne to takie, w przypadku których zmiana ceny jednego z nich nie powoduje zmiany popytu na drugie, np. czołgi i skarpetki. Dobra komplementarne, uzupełniają się, są łącznie niezbędne do zaspokojenia potrzeb człowieka, np. samochód i benzyna, energia elektryczna i żarówka. Dobra substytucyjne zaspokajają te same potrzeby i mogą się zastępować, np. masło i margaryna. W zależności od stadium produkcji wyróżnia się dobra pośrednie i dobra finalne. Dobra pośrednie to takie, które będą dalej przetwarzane. Dobra finalne to takie, które nie będą dalej przetwarzane w danym roku — rozróżnienie to jest stosowane w statystyce produktu krajowego.
Sławomir Sztaba
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia