ciśnienie
 
Encyklopedia PWN
ciśnienie,
skalarna wielkość fizyczna charakteryzująca siłę oddziaływania ośrodka materialnego lub promieniowania na powierzchnię innego ciała, np. oddziaływania gazu lub cieczy na ściankę naczynia, lub na powierzchnię ograniczającą jakąkolwiek część ośrodka, oddziaływania budynku na podłoże, światła na oświetlony ekran;
w przypadku płaskiej powierzchni ciśnienie p = Fn/S, gdzie Fn — wartość siły działającej prostopadle na powierzchnię S. Pojęcie ciśnienia odgrywa istotną rolę w mechanice i termodynamice płynów (cieczy, gazów); dla nieruchomego płynu istnieje związek między ciśnieniem, temperaturą i gęstością, zwany równaniem stanu płynu; ciśnienie w płynie nieruchomym zwane jest ciśnieniem statycznym, ps; w płynie poruszającym się występuje dodatkowe ciśnienie, zwane ciśnieniem dynamicznym (kinetycznym), pd, zależne od prędkości płynu. W jednorodnej nieściśliwej cieczy, znajdującej się w polu siły ciężkości, ciśnienie (zwane wtedy ciśnieniem hydrostatycznym) na głębokości h wynosi ps = p0 + ghρ (p0 — ciśnienie na powierzchni cieczy, ρ — gęstość cieczy, g — przyspieszenie ziemskie); w stacjonarnym bezwirowym przepływie takiej cieczy pd = ρv2/2 (v — prędkość cieczy). Jednostką ciśnienia w układzie SI jest paskal (Pa); stosowane są też inne jednostki. Skala ciśnień występujących we Wszechświecie rozciąga się od próżni kosmicznej (poniżej 10–9 Pa), poprzez ciśnienie rzędu 1011 Pa w środku Ziemi i 1016 Pa w środku Słońca, aż do 1020 Pa w środku białych karłów. W laboratoriach otrzymuje się ciśnienia od 10–13 do 1012 Pa, a przy eksplozjach jądrowych powstaje ciśnienie do 1016 Pa.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia