ciśnieniomierz

ciśnieniomierz,

przyrząd pomiarowy służący do mierzenia ciśnienia w płynach (cieczach, gazach lub parach).

zależnie od przyjętego ciśnienia odniesienia (ciśnienia, któremu zostało przyporządkowane wskazanie zerowe przyrządu) rozróżnia się: c. bezwzględne (absolutne) i względne (do pomiaru nadciśnienia i podciśnienia); w c. bezwzględnych ciśnieniem odniesienia jest próżnia (np. próżniomierz, barometr).

W c. do pomiaru ciśnienia względnego ciśnieniem odniesienia jest ciśnienie otoczenia w chwili i miejscu pomiaru; zalicza się do nich: manometry (do pomiaru nadciśnienia), wakuometry (do pomiaru podciśnienia), manowakuometry (do pomiaru nadciśnienia i podciśnienia). ciśnieniomierze różnicowe (ciśnienie odniesienia nie jest określone) przeznaczone są do pomiaru różnicy ciśnień. Pod względem zasady pomiaru ciśnieniomierze dzielą się na: c. hydrostatyczne, w których elementem pomiarowym są 2 naczynia połączone, częściowo napełnione cieczą manometryczną (wodą, rtęcią, spirytusem), a mierzone ciśnienie (lub różnicę ciśnień) określa się na podstawie pomiaru wysokości słupa cieczy manometrycznej równoważącego to ciśnienie; w zależności od budowy elementu pomiarowego rozróżnia się c.: hydrostatyczne: U-rurkowe (dwururkowe), naczyniowe (jednorurkowe), pływakowe (z pływakiem ułatwiającym określenie przesunięć menisku cieczy manometrycznej), kompensacyjne (w jednym z naczyń położenie menisku cieczy sprowadza się do niezmiennego położenia); ciśnieniomierze obciążnikowo-tłokowe — elementem pomiarowym jest zespół tłoka i cylindra, a pomiar polega na zrównoważeniu mierzonego ciśnienia, działającego na czołową powierzchnię tłoka, obciążeniem tłoka (za pomocą obciążników); ciśnieniomierze sprężynowo-tłokowe — tłok jest obciążony naciskiem uginającej się sprężyny; c. dzwonowe — elementem pomiarowym jest dzwon częściowo zanurzony (otwartą stroną) w cieczy manometrycznej, a pomiar polega na zrównoważeniu mierzonego ciśnienia, doprowadzonego do przestrzeni nad cieczą wewnątrz dzwonu, obciążeniem dzwonu (obciążnikami lub sprężyną); ciśnieniomierze ze sprężystymi elementami pomiarowymi — mierzone ciśnienie określa się na podstawie odkształcenia sprężystego elementu pomiarowego lub siły kompensującej to odkształcenie; najczęściej stosowane elementy sprężyste to: sprężyna rurkowa (np. rurka Bourdona), membrana, puszka membranowa, mieszek sprężysty (sylfon); ciśnieniomierze te są często wyposażone w przetworniki (przetwarzające odkształcenie elementu sprężystego na inną dogodną do dalszego wykorzystania wielkość, np. elektryczna) oraz urządzenie do rejestracji, sygnalizacji itp.; mogą stanowić elementy układów automatycznej regulacji; ciśnieniomierze elektryczne — mierzone ciśnienie określa się na podstawie zmiany własności elektrycznej (np. oporu elektrycznego, pojemności elektrycznej) elementu pomiarowego lub ośr., w którym mierzy się ciśnienie; nowoczesne elektryczne przetworniki ciśnienia współpracują z zawierającym mikroprocesor układem elektronicznym; umożliwia to komunikację z przyrządem za pomocą sygnału cyfrowego oraz konfigurowanie, testowanie i cyfrową kalibrację przetwornika; c. kompresyjne — gł. do pomiaru ciśnienia rozrzedzonych gazów; ciśnienie określa się na podstawie pomiaru ciśnienia gazu po sprężeniu i znanego stosunku objętości gazu przed i po sprężeniu; waga pierścieniowa — ciśnieniomierz różnicowy, w którym elementem pomiarowym jest naczynie w kształcie pierścienia, do połowy napełnione cieczą manometryczną, zawieszone uchylnie w osi geom. pierścienia i w dolnej części obciążone obciążnikiem; przestrzeń nad cieczą jest podzielona szczelną przegrodą na 2 komory, do których doprowadza się różne ciśnienia; pod wpływem różnicy ciśnień ciecz przemieszcza się i naczynie odchyla się — wychylenie jest funkcją różnicy ciśnień; wagę pierścieniową stosuje się w układach do pomiaru przepływu płynów.

Ciśnieniomierze hydrostatyczne, obciążnikowo-tłokowe i kompresyjne stosuje się (w określonym zakresie ciśnień) jako etalony jednostki ciśnienia.