błąd pomiaru

błąd pomiaru,

metrol.

właściwość pomiaru, polegająca na tym, że jego wynik y_m, (wartość zmierzona) jest tylko przybliżeniem wartości prawdziwej y_t wielkości mierzonej. Najczęściej stosowane są: błąd bezwzględny (błąd prawdziwy), oznaczany zwykle symbolem Δ lub Δ_y, równy różnicy między wartościami zmierzoną i prawdziwą Δ = y_m – y_t, błąd względny (prawdziwy), oznaczany δ lub δ_y, równy stosunkowi błędu bezwzględnego do wartości prawdziwej, błąd bezwzględny graniczny, oznaczany Δ_max, wyznaczający przedział |Δ| ± Δ_max, w którym mieści się (lub powinien) błąd prawdziwy, błąd względny graniczny, oznaczany symbolem δ_max, równy stosunkowi błędu bezwzględnego do wartości zmierzonej y_m. Błędy bezwzględne wyraża się w jednostkach wielkości mierzonej, błędy względne są ułamkami i często wyraża się je w procentach. Błędy prawdziwe, zw. zwykle wprost błędami, są nieznane, tak jak nieznana jest wartość prawdziwa. Błędy graniczne są miarą niepewności pomiaru i nazywa się je często niedokładnością. Wynik każdego pomiaru jest obarczony błędem, ale błąd ten może być oceniony, tzn. dla każdego pomiaru można określić błąd graniczny (niedokładność).

Głównymi przyczynami błędów pomiarów są: niedokładność przyrządów pomiarowych, metod pomiarowych, obliczeń i modelu mat. obiektu oraz zakłócenia pomiaru. Błąd graniczny wyznacza się na podstawie danych o niedokładności przyrządów i strukturze systemu pomiarowego. Powtarzanie pomiaru (w warunkach powtarzalności) może dawać nieco różne wyniki; cały pomiar staje się wówczas serią powtórzonych pomiarów składowych, zw. obserwacjami, wyniki obserwacji modeluje się zmienną losową, błąd pomiaru rozdziela się na składową niezmienną — błąd systematyczny i składową zmieniającą się przy powtarzaniu pomiaru — czyli błąd przypadkowy. Wynikiem pomiaru jest średnia arytmetyczna wyników pojedynczych obserwacji, graniczny błąd pomiaru składa się z granicznego błędu systematycznego, ocenianego tak, jak gdyby nie było błędu przypadkowego, i granicznego błędu przypadkowego, ocenianego metodami statyst. jako połowa szerokości przedziału ufności.