Indonezja. Gospodarka

Indonezja. Gospodarka.

Kraj rolniczy, z rozwijającym się przemysłem, o niskim produkcie krajowym brutto na 1 mieszkańca wg parytetu siły nabywczej (3,4 tys. dolarów USA — 2007); należy do eksporterów ropy naftowej. W ramach „sterowanej demokracji” znacjonalizowano przedsiębiorstwa holenderskie, przeprowadzono 2 nieudane reformy rolne, rozbudowano sektor państwowy; od przejęcia władzy przez generała Suharto stopniowa liberalizacja gospodarki; zostały przywrócone i rozszerzone pozycje prywatnego kapitału (zwłaszcza zagranicznego), zezwolono na obce inwestycje; programy rozwoju (ujęte w ramy planów 5-letnich) były zaakceptowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy i wsparte kredytami zagranicznymi; nastąpiła znaczna poprawa sytuacji gospodarczej dzięki dopływowi kapitałów zagranicznych (inwestycje i pomoc) i dochodom z eksportu ropy naftowej; główną przyczyną trudności gospodarczych w latach 80. był spadek cen paliw i ogólnoświatowa recesja; 1983 rozpoczęto realizację programu stabilizacji i restrukturyzacji gospodarki; 1986 zdewaluowano rupię o 31%, ograniczono wydatki budżetowe, zliberalizowano zasady obcych i prywatnych inwestycji; w 1997 kraj został dotknięty azjatyckim kryzysem finansowym; został zahamowany napływ inwestycji zagranicznych; wzrosła gwałtownie inflacja; pomoc międzynarodowa doprowadziła 1999 do jej zahamowania i stopniowej poprawy stanu gospodarki; katastrofalne tsunami 2004 spowodowało straty gospodarcze szacowane na 4,5 mld dolarów USA; głównym zadaniem jest dalszy rozwój sektora prywatnego i zmniejszenie zależności od zagranicznych kredytów i pomocy. Struktura wytwarzania produktu krajowego brutto (2007) w %: rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo 12,4, przemysł 47,7, usługi (handel, transport i komunikacja, finanse, turystyka) 39,9.

Przemysł.

Eksploatację ropy naft. i gazu ziemnego prowadzą przedsiębiorstwa zagr. pod kontrolą władz indonez. i państw. firmy naft. Pertamina; wydobycie ropy naft. (gł. na Sumatrze, Kalimantanie i Jawie) spadło z powodu ograniczeń nałożonych przez OPEC; na przeł. 1977 i 1978 rozpoczęta na skalę przem. eksploatacja złóż gazu ziemnego na M. Południowochińskim w pobliżu wysp Natuna oraz na polach Arun (przy północnym wybrzeżu Sumatry) i Badak (przy wschodnim Kalimantanie); 1984 zbudowano 2 duże zakłady skraplania gazu ziemnego, cała produkcja przeznaczona na eksport gł. do Japonii; zwiększa się wydobycie węgla kam., kopalnie na Sumatrze (Bukit Asam i Ombilin); wydobycie rud cyny na wyspach Riau, niklu na Celebesie, i miedzi w Papui, ponadto boksytów, złota i srebra. Moc zainstalowana w elektrowniach wynosi 21,2 tys. MW (2003); produkcja energii elektrycznej 120,2 mld kW·h — 83% wytwarzane w elektrowniach cieplnych. Od lat 60. rozwój przemysłu przetwórczego; produkcja bardzo zróżnicowana, od wyrobów rzemiosła do statków kosm.; gł. gałęzie przemysłu: spoż. (olejarski, cukr.), lekki (włók. i obuwn.), rafineryjny, maszyn. i metal., stoczn., chem. (petrochemiczny, nawozy miner., gumowy), cementowy, elektrotechniczny i elektroniczny, drzewno-papierniczy, montaż samochodów ciężarowych, hutnictwo żelaza, niklu, cyny i aluminium; ok. 80% zakładów znajduje się na Jawie, 15% — na Sumatrze; największe ośr. przem.: Dżakarta, Surabaya, Palembang.

Rolnictwo.

Użytki rolne (ponad 1/2 na Jawie) zajmują 18% pow.; ok. 35% jest sztucznie nawadniane (gł. pod uprawą ryżu); dzięki wprowadzeniu nowych, wysokowydajnych odmian ryżu oraz intensywnemu nawożeniu pól produkcja znacznie wzrosła, 54,2 mln t (2005), a Indonezja osiągnęła samowystarczalność (w latach 70. była największym świat. importerem ryżu), choć w czasie kryzysu 1997 konieczny był import; ważnymi roślinami żywieniowymi są maniok, bataty, soja, orzeszki ziemne, ponadto warzywa i owoce; gł. uprawy eksportowe: kauczukowiec (w świat. produkcji kauczuku Indonezja zajmuje 1. miejsce), palma kokosowa dostarczająca kopry (2. miejsce), palma olejowa (2. miejsce w świat. produkcji oleju), kawowiec (3. miejsce), herbata, tytoń, rośliny korzenne (zwłaszcza pieprz i goździki), drzewo chinowe; hodowla o znaczeniu drugorzędnym: bydła, bawołów, owiec, kóz, trzody chlewnej, drobiu. Rozbudowa i unowocześnienie floty rybackiej w latach 70. przyniosły zwiększenie połowów mor.; pozyskanie drewna (tekowe, czerwone, ebonitowe, sandałowe), w tym drewna użytkowego; zbiór różnorodnych produktów leśnych (m.in. żywice i garbniki).

Turystyka.

W 2004 Indonezję odwiedziło 3,5 mln turystów zagr. (wpływy z turystyki ok. 4,0 mld dol. USA); w 2005 zauważalny spadek liczby turystów spowodowany zamachami terrorystycznymi; gł. regiony turyst.: Jawa, Bali, Sumatra i Lombok.

Transport i łączność.

Podstawą transportu w Indonezji jest żegluga kabotażowa oraz lotnictwo; z ok. 400 portów 20 jest dostępnych dla statków oceanicznych; najważniejszymi są: Tanjungperiuk (Dżakarta), Tanjungperak (Surabaya), Belawan (Medan) i Makasar (Makasar); gł. porty naft.: Dumai i Balikpapan, wywozu ciekłego gazu: Bontang (Kalimantan) i Lhokseumawe (Sumatra); dł. dróg kołowych 368 tys. km (2002), w tym 58% utwardzonych; ponad 1/2 dróg na Sumatrze, Jawie i Bali; na większości zamieszkanych wysp (zwłaszcza na Kalimantanie i wschodniej Sumatrze) gł. rolę odgrywa transport rzeczny, sieć dróg ograniczona do wybrzeży; linie kol. (wyłącznie wąskotorowe) tylko na Jawie, Madurze i Sumatrze, dł. 6,5 tys. km (2004), z tego 110 km zelektryfikowanych; transport lotn. stosunkowo dobrze rozwinięty; ponad 660 portów lotn. i lądowisk, 8 portów międzynar., największe: Cengkareng (Dżakarta), Medan, Denpasar i na wyspie Biak; linie zagr. obsługuje przedsiębiorstwo państw. Garuda Indonesia. W użytkowaniu 30 mln telefonów komórkowych (2004).

Handel zagraniczny.

Bilans obrotów towarowych dodatni; wartość eksportu 83,6 mld dol. USA, importu 62,0 mld dol. USA (2005); gł. artykuły eksportu: ropa naft. i jej produkty, gaz płynny, wyroby przemysłu elektromaszynowego, drewno i wyroby z drewna (sklejka), tekstylia i odzież, kauczuk, kawa, herbata; import obejmuje: maszyny, środki transportu, chemikalia, ryż; gł. partnerzy handl.: Japonia, Singapur, USA, Korea Południowa.

Dżakarta, widok ogólny (Indonezja)