Fronda

Fronda,

ruch polit. we Francji 1648–53 przeciw rządom absolutnym regentki Anny Austriaczki i kard. J. Mazariniego.

F. parlamentu 1648–49, zw. też starą F., zapoczątkowało wystąpienie parlamentu paryskiego przeciwko podatkom oraz ograniczaniu jego prawa do rejestracji ustaw (remonstracji); frondyści domagali się zapewnienia wolności osobistej oraz reform ograniczających władzę absolutną, w tym zniesienia intendentów król., zyskując poparcie na terenie działalności parlamentu paryskiego (ponad połowa Francji) i naśladowców w parlamentach prowincjonalnych; represje wobec paryskich sędziów doprowadziły do powstania lud., co spowodowało ucieczkę dworu król. do Saint-Germain; oblężenie Paryża i niesnaski w obozie F. umożliwiły złamanie jej oporu (kompromisowy układ z Mazarinim w Rueil 1649). F. książąt 1649–53, zw. młodą F., stanowiły spiski arystokratyczne (z udziałem m.in. W. Kondeusza, A. de Conti, H. Turenne i kard. J.-F.-P. Retza, popierane przez Hiszpanię) oraz ruchy lud. (najsilniejsze w Bordeaux, Normandii i Langwedocji). F. zmusiła kard. Mazarina do czasowego opuszczenia Francji, a jej wojska zajęły 1652 Paryż; wewnętrznie rozbita i nieudolna, uległa 1653 wojskom król.; ruchy lud. stłumiono; upadek F. złamał opór szlachty i arystokracji fr., które, uzyskawszy od dworu król. koncesje i korzyści, pogodziły się z absolutyzmem.