Czechy. Muzyka

Czechy. Muzyka.

W średniowiecznej muzyce czeskiej przenikały się wzajemnie elementy chorału łac. i śpiewów lud., powstały pieśni z tekstem czeskim do melodii chorału (Hospodine pomiluj ny X–XII w.); wpływom obcym (gł. niem.) przeciwstawiał się w XV w. ruch husycki, który przyczynił się do rozkwitu czeskiej pieśni rel. (kancjonały). W renesansie rozwijała się także wielogłosowa muzyka rel. (J.T. Turnovský, J. Rychnovský, K. Harant) i muzyka instrumentalna. W XVIII w. wielu kompozytorów czeskich działało za granicą: J.D. Zelenka w Dreźnie, B. Černohorský we Włoszech, F. i J. Bendowie w szkole berlińskiej; J. Stamic, F.X. Richter, A. Filtz w szkole mannheimskiej; na obczyźnie tworzyli także reprezentanci stylu klas.: J. Mysliveček, V. Pichl, L. Koželuh, J.L. Dusík, A.J. Rejcha, J.V. Voříšek; w Czechach działali m.in. F. Brixi, J.J. Ryba i V.J. Tomášek. W procesie budzenia się świadomości nar. w XIX w. duże znaczenie miały pieśni; pierwszą czeską operę stworzył F. Škroup (Dráteník 1826); twórcą nar. szkoły w muzyce czeskiej był B. Smetana, jego kontynuatorami — A. Dvořák, Z. Fibich L. Janáček (wyzyskujący folklor morawski), V. Novák, J. Suk, J.B. Foerster, O. Nedbal, O. Ostrčil, R. Karel. Najwybitniejszym kompozytorem czeskim XX w. był B. Martinů; rozgłos zyskali: J. Weinberger, A. Hába, propagator muzyki ćwierćtonowej, a także: J. Křička, O. Jeremiáš, P. Bořkovec, F. Suchý, I. Krejči. Po II wojnie świat. wyróżnili się kompozytorzy: M. Kabeláč, V. Dobiáš, J. Rychlik, O. Mácha, M. Kopelent, J. Klusák i in. Do czołowych instytucji muzycznych Czech należą: konserwatorium w Pradze (zał. 1811), Národni divadlo (zał. 1883), Czes. Filharmonia (zał. 1896). Sławę zyskali czescy skrzypkowie (J. Slavík, O. Ševčík, J. Kubelík, V. Příhoda), dyrygenci (V. Talich, K. Ančerl, R. Kubelík), śpiewacy (K. Burian, E. Destinn), zespoły kamer.; od 1946 odbywa się corocznie festiwal muz. Praska Wiosna. Specyficzną cechą czeskiej muzyki lud. jest bogactwo tańców (skočná, obkročák, husička, z nowszych — polka, furiant, galop), pieśni tanecznych (na Morawach także pieśni liryczne, ballady); z instrumentów były popularne dudy (na Morawach także skrzypce), instrumenty dęte, w miastach — również harfa i cymbały.