Afryka. Warunki naturalne. Klimat
 
Encyklopedia PWN
Afryka. Warunki naturalne. Klimat.
Położenie Afryki po obu stronach równika powoduje wyraźną symetrię w układzie stref klimatycznych; klimat równikowy wybitnie wilgotny występuje w Kotlinie Konga, Kamerunie i Liberii, o cechach monsunowych (jedna pora deszczowa) na gwinejskim pograniczu Nigerii i Kamerunu oraz w Sierra Leone i nadbrzeżnej Gwinei; roczna suma opadów wynosi tu 1500–2000 mm, miejscami, ponad 5000 mm (Monrovia w Liberii — 5131 mm), a nawet ponad 10 000 mm (na zachodnich zboczach Kamerunu — 10 470 mm). Klimat równikowy wilgotny (2 krótkie pory bezdeszczowe) obejmuje obszar otaczający Kotlinę Konga oraz częściowo Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghanę i Mozambik, cechy monsunowe ma w pasie na północ od 10°N. Klimat równikowy suchy i wybitnie suchy (opady 200–500 mm, kilkumiesięczna pora deszczowa) panuje w części Angoli i w Zambii, a jego odmiana monsunowa — w pasie 15–20°N i przy równikowej części Afryki Wschodniej. Na północ i południe od strefy równikowej znajdują się strefy zwrotnikowe z bardzo małymi opadami (do 200 mm rocznie), zwłaszcza na obszarze Sahary (Asuan — 0,5 mm rocznie) i pustyni Namib, gdzie panuje klimat kontynentalny skrajnie suchy; temperatura powietrza w styczniu na Saharze osiąga średnio 10–20°C, w lipcu 30–36°C (po południu przekracza 40–45°C, skrajnie 50°C); na pustyni Namib w lipcu wynosi 12–16°C, w styczniu 16–24°C (po południu 20–30°C). Klimat suchy (opady 200–400 mm), panuje w kotlinie Kalahari; południowo-wschodnia Afryka ma klimat zwrotnikowy wilgotny (opady roczne ponad 1000 mm) lub pośredni między wilgotnym a suchym (ok. 800 mm rocznie). Północne i południowe wybrzeża Afryki leżą w strefach podzwrotnikowych, gdzie panuje klimat morski z przewagą opadów w półroczu zimowym; lata są gorące i suche; w Maroku oraz północnej Algierii, Libii i Egipcie występują klimaty od pośredniego między morskim a kontynentalnym, poprzez kontynentalny do kontynentalnego wybitnie suchego. W tej strefie, w pobliżu Trypolisu (Libia), 13 IX 1922 zanotowano podczas fenu (ghibli) jedną z najwyższych temperatur powietrza na Ziemi — 57,8°C; w tej strefie, w Atlasie wystąpiła również temperatura najniższa w Afryce –22,2°C (Ifran). W górach wszystkich stref klimatycznych występują klimaty górskie.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia