Afryka. Odkrycia i podróże

Afryka. Odkrycia i podróże.

Najdawniejsze wiadomości o północno-wschodniej Afryki, od Libii po Sudan, Etiopię i Somalię, mieli Egipcjanie. W I tysiącleciu p.n.e. statki fenickie przemierzały Morze Śródziemne wzdłuż wybrzeży północnej Afryki, a nawet (jak podaje Herodot) ok. 600 p.n.e. opłynęły kontynent na rozkaz faraona Necho II; w VII i VI w. p.n.e. kupcy kartagińscy docierali przez Saharę do Nigru; ok. 480 p.n.e. żeglarz kartagiński Hannon dotarł do Zatoki Gwinejskiej. Do lepszego poznania północnej Afryki przyczyniła się kolonizacja grecka, podbój Egiptu przez Aleksandra III Wielkiego, a następnie podboje i kolonizacja rzymska; stan wiedzy świata antycznego o Afryce przedstawiają m.in. pisma Herodota, Strabona i Klaudiusza Ptolemeusza. W średniowieczu źródłem wiadomości o Afryce były pisma podróżników arabskich, jak: Al-Idrisi (XII w.), Ibn Battuta (XIV w.), a przede wszystkim Leon Afrykański (XVI w.). Poznanie konturów Afryki wiąże się z wyprawami Portugalczyków, które od początku XV w. posuwały się etapami wzdłuż wybrzeży Afryki; 1488 B. Diaz opłynął Przylądek Dobrej Nadziei i utorował Vasco da Gamie drogę do Indii wokół Afryki; wyprawy portugalskie z przełomu XV i XVI w. dostarczyły informacji o wschodnim wybrzeżu Afryki, Madagaskarze i Etiopii. Wyprawy w głąb lądu nie przyniosły większych odkryć niemal do końca XVIII w.; dopiero Brytyjskie Towarzystwo Afrykańskie powołane 1788 do zbadania rzeki Niger, rozpoczęło planowe badania wnętrza Afryki; podobne akcje podjęły towarzystwa geograficzne — francuskie i niemieckie; największe osiągnięcia mieli badacze Nigru (M. Park, F. Hornemann i H. Clapperton), Sudanu i Sahary (R. Caillie, H. Barth, G. Nachtigal, H. Duveyrier, C. Foucauld); wielu podróżników (m.in. J.H. Speke, J. Grant, S.W. Baker) badało dorzecze i źródła Nilu. Największych odkryć w najtrudniej dostępnych obszarach Afryki dokonali: D. Livingstone (1840–73, kotlina Kalahari, dorzecze Zambezi, przejście Afryki od Oceanu Atlantyckiego do Oceanu Indyjskiego), H.M. Stanley (1871–89, dorzecze Kongo) oraz V.L. Cameron; dalsze badania prowadzili m.in.: E. Holub, P. de Brazza, A. Serpa Pinto. Pod koniec XIX i na początku XX w. odbyło się dużo wypraw o charakterze militarnym i administracyjno-handlowym, które dokonały ostatecznego rozpoznania wnętrza Afryki; ostatnie białe plamy z mapy kontynentu zostały usunięte w okresie międzywojennym.