klasy krystalograficzne

klasy krystalograficzne, krystalograficzne klasy symetrii, krystalograficzne grupy punktowe,

różne możliwe w kryształach zespoły (kombinacje) makroskopowych elementów symetrii (kryształu symetria) przecinających się w jednym punkcie.

Istnieją 32 takie kombinacje; grupuje się je w 6 układach krystalograficznych. W teorii grup odpowiadają im 32 krystalograficzne grupy punktowe (termin często stosowany jako synonim kystalograficznych klas). Każdy kryształ na podstawie jego symetrii można zaliczyć do jednej z 32 krystalograficznych klas. Z kombinacji 2 elementów symetrii wynika zawsze istnienie jakiegoś trzeciego elementu symetrii; do wyprowadzenia wszystkich elementów symetrii danej klasy wystarcza więc tylko pewna minim. liczba tych elementów, zw. twórczymi. Jako twórcze elementy symetrii można przyjąć albo (wg S. Kreutza i S. Zaremby) osie symetrii i środek symetrii (płaszczyzny symetrii traktuje się wtedy jako wynik współdziałania osi parzystokrotnych i środka symetrii), albo osie i płaszczyzny symetrii (wg Tablic Międzynarodowych). W tabeli podano, oprócz tradycyjnych nazw 32 k.k., wszystkie elementy symetrii występujące w danej klasie oraz symbole klas wg Tablic Międzynarodowych (International Tables for Crystallography 1996); zapis n/m oznacza prostopadłość osi n do płaszczyzny m. Klasy kryształów, których rentgenogramy wykazują jednakową symetrię rozkładu refleksów (krystalografia rentgenowska), grupuje się w klasy dyfrakcyjne; klas tych jest 11, każda z nich obejmuje od 2 do 4 krystalograficznych klas różniących się obecnością lub brakiem środka symetrii. Istnienia 32 krystalograficznych klas dowiedli, niezależnie od siebie, J.F.Ch. Hessel (1830) i A.W. Gadolin (1867).