olejki eteryczne,
pachnące, oleiste produkty otrzymywane z surowców roślinnych w procesie destylacji z parą wodną lub przez prasowanie (wyciskanie) owocni owoców cytrusowych;
olejki eteryczne
Encyklopedia PWN
w odróżnieniu od olejów o.e. naniesione na bibułę odparowują całkowicie, nie pozostawiając tłustych plam; dobrze mieszają się z rozpuszczalnikami org., słabo z wodą. O.e. występują w ponad 1700 gat. roślin (olejkodajne rośliny).
Skład chem. o.e. jest bardzo zróżnicowany i złożony, zawierają one od kilkudziesięciu do kilkuset związków org. z grupy terpenoidów i seskwiterpenoidów, alifatycznych i aromatycznych alkoholi, aldehydów, ketonów, laktonów, związków zawierających azot i związków siarkoorg.; ogromny wpływ na zapach o.e. mają nie tylko ich gł. składniki, ale również istotne sensorycznie mikroskładniki o bardzo niskim progu wrażliwości zapachowych, jak np. alkilometoksypiryzyny, niektóre związki siarkoorganiczne. O.e. uzyskuje się z wydajnością od 0,01–0,1% (olejki: różany, neroli, jaśminowy) do nawet 15–20% (olejek goździkowy). Na wydajność olejku i jego skład chem. wpływają także warunki klim. i glebowe, pora zbioru (w przypadku olejków kwiatowych istotna jest nawet pora dnia, np. kwiaty róży zbiera się o brzasku) oraz stosowana technologia przerobu surowca.
Zależnie od chem. składu o.e. wykazują zróżnicowaną aktywność biol.; działają spazmolitycznie, antyseptycznie, przeciwzapalnie, wykrztuśnie, przeciwrobaczo, moczopędnie, żółciopędnie, uspokajająco lub pobudzająco oraz drażniąco na błonę śluzową. Nie nadają się do bezpośredniego spożycia; są stosowane gł. w przemyśle perfumeryjno-kosmetycznym, aromatach spoż., w medycynie i aromaterapii. Wiele o.e. i ich składników ma właściwości feromonów owadzich — te są stosowane jako repelenty lub atraktanty.
